«Ο Νόστος κουβαλάει μια αγάπη άνευ όρων, που δεν γνωρίζει σύνορα ούτε αποστάσεις· μια φλόγα που καίει αθόρυβα αλλά σταθερά, και μας καλεί, με αφοσίωση και πίστη, να διατηρήσουμε ζωντανές τις ρίζες της ελληνικότητάς μας στην ξενιτιά. Να τις δυναμώνουμε, να τις τρέφουμε, να τις τιμούμε», σημείωσε, μιλώντας στο «Περιοδικό», η πρόεδρος της Ελληνικής Πολιτιστικής Οργάνωσης «Νόστος» της Αργεντινής, Δρ Χριστίνα Τσαρδίκου. Η κ. Τσαρδίκου αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο νόστο για την Ελλάδα, τη σύνδεση των νέων ομογενών της Αργεντινής με τη δεύτερη πατρίδα τους, αλλά και τις δράσεις της οργάνωσης όπως διατηρηθούν το ελληνικό πνεύμα και η ελληνική ψυχή ζωντανά μερικά χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τον «γενέθλιο τόπο» τους.
Η Ελληνική Πολιτιστική Οργάνωση «Νόστος» ιδρύθηκε το 2006 από την ομογενή Δρα Χριστίνα Τσαρδίκου και έχει έδρα στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής.
Στους βασικότερους στόχους της οργάνωσης περιλαμβάνονται: (1) Η ανάδειξη, διάδοση και διατήρηση του Ελληνικού Πολιτισμού και της Ελληνικής Παιδείας στην Αργεντινή, τη Λατινική Αμερική και όπου αλλού υπάρχει δυνατότητα ή ζήτηση, (2) η ενίσχυση της ελληνικής (ελληνόφωνης) εκπαίδευσης στην Αργεντινή και τη Νότιο Αμερική και γενικότερα εκτός Ελλάδος, σε συνεργασία με Πανεπιστημιακά ιδρύματα, με εκπαιδευτικούς φορείς, όπως και με ελληνικούς ή διεθνείς φορείς διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, (3) η υποστήριξη και διοργάνωση πολιτιστικών και εκπαιδευτικών εκδηλώσεων και δράσεων με αναφορά την Ελλάδα, τον Ελληνισμό και τον Ελληνικό Πολιτισμό σε συνεργασία με άλλους φορείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό, και (4) η δημιουργία και ενίσχυση της επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ των μελών της Ελληνικής Διασποράς της Αργεντινής, της Λατινικής Αμερικής και γενικά της Διασποράς, καθώς και των δεσμών των ελληνικών φορέων της Αργεντινής και της αλλοδαπής με πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς οργανισμούς της Ελλάδας και της Ομογένειας, με κυβερνητικές και μη πολιτιστικές οργανώσεις και άλλους συναφείς οργανισμούς.
Ακολουθεί η συνέντευξη με την κ. Τσαρδίκου:
Θα πιαστώ από το όνομα της οργάνωσης και θα ήθελα, αρχικά, να μου πείτε πώς μεταφράζεται για εσάς ο νόστος για την Ελλάδα;
Ο Νόστος είναι η επιστροφή στις ρίζες μας, στο χάδι της μητέρας και του πατέρα μας, είναι το βλέμμα των προγόνων, η ψυχή ενός λαού και της ιστορίας του, που κουβαλάμε μέσα μας. Είναι η βαθιά, ακατάπαυστη νοσταλγία για το ανείπωτο, για την πατρίδα της ψυχής μας· εκεί όπου ανήκουμε, ακόμα κι αν δεν γεννηθήκαμε εκεί. Είναι η μνήμη που δεν ξεθωριάζει, η φωνή που μας ψιθυρίζει ποιοι είμαστε. Είναι η επιστροφή στην αρχή, εκεί που όλα ξεκίνησαν. Στην κοινή αρχή όλης της ανθρωπότητας, μα και στη δική μας εσωτερική απαρχή. Στην ρίζα την πρωταρχική, στην πατρίδα – όχι εκείνη που μας γέννησε, αλλά εκείνη που διαλέξαμε, που μας ανήκει. Εκεί που πνευματικά βρισκόμαστε.
Ο Νόστος κουβαλάει μια αγάπη άνευ όρων, που δεν γνωρίζει σύνορα ούτε αποστάσεις· μια φλόγα που καίει αθόρυβα αλλά σταθερά, και μας καλεί, με αφοσίωση και πίστη, να διατηρήσουμε ζωντανές τις ρίζες της ελληνικότητας μας στην ξενιτιά. Να τις δυναμώνουμε, να τις τρέφουμε, να τις τιμούμε.
Πώς καλλιεργείται αυτός ο νόστος στους νεότερους, τα παιδιά μεταναστών δεύτερης, τρίτης, τέταρτης γενιάς; Βλέπετε ενδιαφέρον από τους νέους για την Ελλάδα και τον πολιτισμό της;
Ζούμε μια περίοδο αναζήτησης και αναγνώρισης της ταυτότητας, ιδιαίτερα στους νέους της Λατινικής Αμερικής γενικά, και της Αργεντινής ειδικότερα.
Στην προσφορά μας για δωρεάν μαθήματα σύγχρονων ελληνικών, λογοτεχνίας ή ελληνικού πολιτισμού -είτε εξ αποστάσεως είτε διά ζώσης- παρατηρείται ένα αξιοσημείωτο φαινόμενο: ο αριθμός των νέων ελληνικής καταγωγής που συμμετέχουν αυξάνεται συνεχώς.
Αυτό είναι κάπως παράδοξο, καθώς παλαιότερα τα μαθήματα αυτά προσέλκυαν κυρίως φιλέλληνες. Ίσως αυτό να οφείλεται στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις χώρες μας, όπου οι νέοι αναζητούν τα απαραίτητα εφόδια για να επιστρέψουν στην Ελλάδα και να χτίσουν εκεί τη ζωή τους. Και επίσης, στόχος τους είναι να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια και να θεωρούνται πλήρως Έλληνες.
Πόσες ελληνικές εκκλησίες και σχολεία κρατούν σήμερα ζωντανή την ελληνική Ορθόδοξη πίστη και Παιδεία στη χώρα;
Η Αργεντινή είναι μια μεγάλη χώρα, με την πλειοψηφία του πληθυσμού της συγκεντρωμένη στις μεγάλες πόλεις. Στην πρωτεύουσα, το Μπουένος Άιρες, υπάρχουν τρεις ελληνικές εκκλησίες. H Κοίμησις της Θεοτόκου στην Ελληνική Κοινότητα Μπουένος Αϊρες, ο Αγιος Νικόλαος στην Ελληνική Κοινότητα Πανελληνίων και η εκκλησία Των Αγίων Ταξιαρχών στην Ελληνική Κοινότητα Σωκράτη. Στην ενδοχώρα, υπάρχει επίσης ο ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στην πόλη Μπερίσο, περίπου 60 χιλιόμετρα από το Μπουένος Άιρες, στο λιμάνι όπου εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι Έλληνες και ιδρύθηκε η πρώτη ελληνική κοινότητα στην Αργεντινή. Επίσης, υπάρχει ελληνική εκκλησία και στην πόλη της Κόρδοβα.
Στην υπόλοιπη χώρα, όπως στη Μαρ ντελ Πλάτα και στην Κομοδόρο Ριβαδάβια, υπάρχουν ναοί, και κοινότητες, αλλά δεν έχουν μόνιμους ιερείς· συνεπώς, τελούνται λειτουργίες μόνο όταν κάποιος κληρικός ταξιδέψει εκεί.
Όλες αυτές οι εκκλησίες λειτουργούν στο πλαίσιο ελληνικών κοινοτήτων – οι Έλληνες, όταν μετανάστευσαν, αναζητούσαν έναν χώρο συνάντησης και θρησκευτικής συγκέντρωσης. Στην περίπτωση της Ελληνικής Κοινότητας του Μπουένος Άιρες, υπάρχει επίσης ένα δημοτικό και ένα γυμνάσιο-λύκειο, τα οποία είναι ενταγμένα στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα της Αργεντινής και φιλοξενούν και καθηγητές που αποστέλλονται από την Ελλάδα. Το γυμνάσιο και λύκειο υπάγεται διοικητικά στην Αρχιεπισκοπή του Μπουένος Άιρες.
Στις αρχές Απριλίου ξεκίνησαν τα φετινά μαθήματα ελληνικής γλώσσας της Οργάνωσης στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες και μάλιστα σε μία αίθουσα που φέρει το όνομα του ελληνικής καταγωγής Homero Braessas. Πείτε μας δύο λόγια γι’ αυτό.
Η Ελληνική Πολιτιστική Οργάνωση «Νόστος», και το Κινεζικό Πολιτιστικό Κέντρο «Κομφούκιος», είναι σήμερα οι μόνες δύο ξένες πολιτιστικές οργανώσεις που λειτουργούν στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες — συγκεκριμένα στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών. Ο «Νόστος», χάρη στη συμφωνία ακαδημαϊκής συνεργασίας που υπογράψαμε, διεξάγει όλες τις δραστηριότητές του -οι οποίες είναι πάντα δωρεάν- εντός των πανεπιστημιακών χώρων.
Αυτή η συνεργασία διευκολύνει όχι μόνο τα άτομα ελληνικής καταγωγής και τους απογόνους τους να μάθουν τη γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό, αλλά και ολόκληρη την ακαδημαϊκή κοινότητα – φοιτητές και διδακτικό προσωπικό του Εθνικού Πανεπιστήμιου Μπουένος Άιρες, ένα από τα μεγαλύτερα της Λατινικής Αμερικής- να αποκτήσει πρόσβαση στη διδασκαλία των Ελληνικών.
Για εμάς, ως Έλληνες, είναι τιμή να διαθέτουμε αυτόν τον χώρο σε έναν φορέα με τέτοιο ακαδημαϊκό κύρος. Και προς έκπληξή μας, με την έναρξη των μαθημάτων μας φέτος, μας παραχωρήθηκε η όμορφη αίθουσα 36, περιτριγυρισμένη από κλασικούς κίονες και αφιερωμένη σε έναν διακεκριμένο καθηγητή της σχολής και συγγραφέα σημαντικών εγχειριδίων και βιβλίων οικονομίας, τον Όμηρο Μπραέσσας, ο οποίος, κατά σύμπτωση, είχε επίσης ελληνική καταγωγή!
Ήταν μυστηριώδης σύμπτωση της μοίρας ή μήνυμα του Θεού, που συνδέει τους Έλληνες όλων των εποχών σε αυτή την αποστολή να είμαστε άξιοι κληρονόμοι και διάδοχοι της ελληνικής μας κληρονομιάς; Όπως κι αν έχει, η ανακάλυψη ότι εκείνος που «χάρισε» το όνομά του, ο καθηγητής Homero Braessas, στην αίθουσα αυτή ήταν ένας από εμάς -ο οποίος άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στην εκπαίδευση των οικονομολόγων αυτής της σχολής- αποτελεί σίγουρα μια ευχάριστη και αξέχαστη έκπληξη. Σαν να μας περίμενε ο ίδιος ο Μπραέσσας όλο αυτό το διάστημα, ώστε η ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός μας, να αντηχεί σε αυτές τις αίθουσες!
Φέτος προχωρήσατε και στην υπογραφή συμφωνιών εκπαιδευτικής και πολιτιστικής συνεργασίας μεταξύ της Οργάνωσης «Νόστος» και των ελληνικών κοινοτήτων Παραγουάης, Βολιβίας και Περού. Πώς προέκυψε και ποιος είναι ο στόχος αυτής της συνεργασίας;
Πριν κατακλυστεί ο κόσμος μας από τα αμέτρητα ψηφιακά μέσα, η ελληνική γλώσσα -η ζωντανή φωνή των προγόνων μας- ήταν προνόμιο λίγων. Μόνο όσοι ζούσαν στην πρωτεύουσα ή σε μεγάλα αστικά κέντρα είχαν την ευκαιρία να τη διδαχθούν. Οι τεράστιες αποστάσεις, η έλλειψη υλικού και η μοναξιά της Διασποράς μάς ανάγκασαν να ψάξουμε για λύσεις.
Και ίσως, από την απελπισία και την αγάπη μαζί, ανασύραμε μέσα από την καρδιά μας δημιουργικότητα, πίστη και πάθος. Όπως λέει και η λαϊκή σοφία, «η πενία τέχνας κατεργάζεται». Και είπαμε: «Ως εδώ! Δεν θα αφήσουμε τη φλόγα να σβήσει».
Η πραγματικότητα στις χώρες της Λατινικής Αμερικής είναι σκληρή. Οι εκπαιδευτικές ανάγκες είναι τεράστιες και το ελληνικό κράτος, αν και με καλή πρόθεση, έχει θεσπίσει όρους που δύσκολα μπορούν να εφαρμοστούν παντού, φυσικός χώρος, επαρκής αριθμός μαθητών, ένα συγκεκριμένο διδακτικό ωράριο να καλύψουν οι αποσπασμένοι καθηγητές κ.λπ. Δυστυχώς υπάρχει ένα κενό. Κάποιοι δεν έχουν πρόσβαση στην εκμάθηση των Ελληνικών.
Πώς να γεφυρώσεις τόσες αποστάσεις; Πώς να κρατήσεις ζωντανή μια γλώσσα όταν όλα γύρω σου τείνουν στη σιωπή;
Αποφασίσαμε να κάνουμε ένα τολμηρό αλλά και ιστορικό βήμα. Εμείς οι ίδιοι, παιδιά μεταναστών, γεννημένοι σε αυτή τη μακρινή γη, πήραμε την πρωτοβουλία. Χωρίς χρηματοδότηση, χωρίς διδακτικά εγχειρίδια, με μόνο εφόδιο την αγάπη για την πατρίδα των προγόνων μας.
Αναλάβαμε εμείς τη διδασκαλία. Και πήραμε έναν ηρωικό όρκο: να φτάσει η ελληνική γλώσσα παντού — στα πιο απομονωμένα χωριά, στις πιο μικρές κοινότητες, εκεί που η καρδιά χτυπά ακόμα ελληνικά.
Έτσι μαζί με τα μαθήματα που κάνουμε στην Αργεντινή, υπογράψαμε συμφωνητικά συνεργασίας στον τομέα της εκπαίδευσης και του πολιτισμού με την Ελληνική Κοινότητα Παραγουάης, τον Σύλλογο Ελλήνων και Φιλελλήνων Λα Παζ (Βολιβία), και την Ελληνική Κοινότητα Λίμα (Περού).
Χάρη στη συμφωνία αυτή ο «Νόστος», θα δημιουργήσει ένα σταθερό και συνεχές ακαδημαϊκό σύστημα που θα προάγει και θα διαδώσει τον ελληνικό πολιτισμό και τη γλώσσα σε αυτές τις χώρες, προσφέροντας τα μαθήματα δωρεάν, ενισχύοντας παράλληλα τους δεσμούς μεταξύ των ελληνικών κοινοτήτων της περιοχής. Αυτή η δραστηριότητα φέρει την αιγίδα της Αμερικανικής Ελληνικής Εκπαιδευτικής Προοδευτικής Ένωσης (AHEPA).
Υπάρχει κάποιο νέο project ή εκδήλωση που ετοιμάζετε τώρα και θα θέλατε να μοιραστείτε;
Εδώ και δεκατέσσερα χρόνια, διοργανώνουμε ετησίως το Διεθνές Ελληνικό Συνέδριο Nostos, με θέμα: «Η επιρροή της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού στις τέχνες και τις επιστήμες της Δύσης».
Το συνέδριο αυτό έχει καθιερωθεί ως ένας μοναδικός χώρος συνάντησης, διαλόγου και ανταλλαγής γνώσεων, στον οποίο καθηγητές, ερευνητές και ειδικοί από όλο τον κόσμο -συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας- μοιράζονται τις γνώσεις τους και αναδεικνύουν τη συμβολή του ελληνικού πνεύματος στα πεδία της επιστήμης, της τέχνης, της φιλοσοφίας, της πολιτικής και της παιδείας.
Φέτος, ξεκινάμε ένα νέο, συναρπαστικό κεφάλαιο για το Συνέδριο Nostos. Θα μεταφερθούμε 1.400 χιλιόμετρα μακριά από το Μπουένος Άιρες, στη βόρεια Αργεντινή, στην επαρχία Τσάκο και συγκεκριμένα στην πόλη Ρεσιστένσια, όπου λειτουργεί ένα εξαιρετικό τμήμα Ελληνικών Σπουδών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο του Βορειοανατολικού Τομέα Universidad Nacional del Noreste- UNNE.
Εκεί, σε συνεργασία με την ελληνική κοινότητα της περιοχής και το Πανεπιστήμιο, θα πραγματοποιήσουμε μια ειδική έκδοση του Συνεδρίου Nostos, συνοδευόμενη από μία Εβδομάδα της Ελλάδας, γεμάτη πολιτιστικές δράσεις. Θα ταξιδέψουμε την Ελλάδα στο εσωτερικό της χώρας.
Κατά τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας, εκτός από τις επιστημονικές παρουσιάσεις του συνεδρίου, θα προσφέρουμε μαθήματα ελληνικής γλώσσας, εργαστήρι σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, παραδοσιακούς χορούς, γαστρονομία, συναυλίες, εκθέσεις και πολιτιστικές παρουσιάσεις, τιμώντας την πλούσια ελληνική κληρονομιά.
Την εβδομάδα μετά την 28η Οκτωβρίου, σε αυτή τη μακρινή γωνιά της Αργεντινής, θα λάμψει με όλη της την ένταση η ανεξάντλητη φλόγα της ελληνικής γνώσης, μεταφέροντας το φως του ελληνικού πολιτισμού σε νέες γενιές, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την κοιτίδα του.
Κλείνοντας, θα θέλατε να προσθέσετε κάτι/ να περάσετε κάποιο μήνυμα για την Ομογένεια της Αργεντινής;
Είμαστε αναμφισβήτητα Έλληνες και εμείς, και αποτελούμε μέρος μιας Διασποράς που πολλοί αγνοούν ή σκέφτονται μόνο ως κάτι εξωτικό, πολύ μακρινό. Καταλάβαμε ότι για να επιβιώσουμε ως Έλληνες και να μεταδώσουμε το αίμα μας στα παιδιά μας, έπρεπε να αναλάβουμε την ευθύνη. Να δράσουμε άμεσα, να δημιουργήσουμε χώρους χωρίς προσχήματα και προϋποθέσεις, όπου θα μπορούμε να διαδώσουμε και να διατηρήσουμε αυτή την πολύτιμη κληρονομιά.
Στην Αργεντινή, στο Nosto, θέτουμε ως στόχο την επιστροφή στην Ελλάδα και στις αιώνιες αξίες της.
Έχουμε αναλάβει αυτή την ευθύνη – μια ευθύνη που μας αφορά όλους, τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Γιατί ο ελληνικός πολιτισμός και η ελληνική γλώσσα δεν είναι απλώς λέξεις. Είναι η φωνή της ιστορίας μας, η ψυχή της παράδοσής μας, το αόρατο νήμα που ενώνει γενιές, εποχές και πατρίδες και δεν μπορούμε να την αφήσουμε να χαθεί.
Πηγή: www.ekirikas.com