Βέρα Ζαβιτσιάνου

Η Βέρα Ζαβιτσιάνου θεωρείται από τις κορυφαίες ηθοποιούς που ανέδειξε το ελληνικό θέατρο. Διακρίθηκε κυρίως σε ρόλους ρεπερτορίου.

Με καταγωγή από την Ιθάκη, γεννήθηκε την 1η Μαρτίου 1927 στην Αθήνα. Σπούδασε στη δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης και το 1954 εμφανίστηκε στον πρώτο της ρόλο στο έργο του Θόρντον Γουάϊλντερ «Με τα δόντια». Στη διάρκεια 40 χρόνων εμφανίστηκε σε πολλούς ρόλους του κλασικού θεάτρου και ολοκλήρωσε την καριέρα της με το έργο της Ευγένιου Ο’ Νιλ «Ταξίδι Μεγάλης Μέρας Μέσα στη Νύχτα» το 2002.

Έως το 1958 έπαιξε στο «Θέατρο Τέχνης» μία σειρά ρόλων σε σπουδαία έργα, πολλά από τα οποία παρουσιάζονταν για πρώτη φορά στην Ελλάδα: «Κεκλεισμένων των θυρών» του Σαρτρ, «Ματωμένος γάμος» και «Περλιμπλίν και Μπελίσα» του Λόρκα, «Αρκούδα», «Επέτειος» και «Βυσσινόκηπος» του Τσέχωφ, «Χαιρετισμούς από την Μπέρτα», «Τριαντάφυλλο στο στήθος» και «Καλοκαίρι και καταχνιά» του Τενεσί Ουίλιαμς, «Αγριόπαπια» του Ίψεν, «Δωδέκατη νύχτα» του Σαίξπηρ, «Στάση λεωφορείου» του Γουίλιαμ Ιντζ, «Λίβινγκ ρουμ» του Γκράχαμ Γκριν, «Αυλή των θαυμάτων» του Καμπανέλλη, «Ο Καλός άνθρωπος του Σετσουάν» του Μπρεχτ.

Από το 1963 άρχισε η συνεργασία της με το Εθνικό Θέατρο, όπου ερμήνευσε σειρά αξέχαστων ρόλων. Ξεκίνησε με τον ρόλο του Ισαάκ στο κρητικό δράμα «Η Θυσία του Αβραάμ» σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή και ολοκληρώθηκε το 2002 με τον ρόλο της Μαίρης Τάιρον στο έργο της Ευγένιου Ο’ Νιλ «Ταξίδι Μεγάλης Μέρας Μέσα στη Νύχτα», που σκηνοθέτησε ο Γιάννης Ιορδανίδης.

Υπήρξε συνθιασάρχης του Αλέκου Αλεξανδράκη και του Άγγελου Αντωνόπουλου, ενώ εμφανιζόταν για πολλά χρόνια και στο «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» του Μάνου Κατράκη.

Μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού ήταν οι εμφανίσεις της στην τηλεόραση. Ξεχώρισε η ερμηνεία της στην τηλεταινία του Διαγόρα Χρονόπουλου «Η κυρία Κούλα», που βασιζόταν στο ομώνυμο διήγημα του Μένη Κουμανταρέα και πρωτοπροβλήθηκε από την ΕΡΤ στις 29 Δεκεμβρίου 1983.

Η Βέρα Ζαβιτσιάνου άφησε την τελευταία της πνοή σε θεραπευτική κλινική του Παλαιού Φαλήρου στις 11 Νοεμβρίου 2008, σε ηλικία 81 ετών. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της έπασχε από καρκίνο.

Έγραψαν για τη Βέρα Ζαβιτσιάνου

Πρωτοείδα τη Βέρα Ζαβιτσιάνου στο «Θέατρο Τέχνης» το 1955 να παίζει στο «Με τα δόντια» του Θόρντον Γουάιλντερ και από τότε έως τη Μαίρη Ταϋρόν του Ο’Νιλ με εξέπληττε πάντα η εσωτερική της τεχνική, οι αυτοματισμοί της, που ανακαλούσαν τα επιλεγόμενα κάθε φορά συναισθήματα με την ταχύτητα της αστραπής, χωρίς εξωτερικό μόχθο, χωρίς μυϊκές εντάσεις αλλά με την άνεση της αναπνοής και την αυθορμησία με την οποία ανοιγοκλείνουν τα βλέφαρα. Αυτή η τεχνική είναι το ίδιον των μεγάλων, χαρισματικών ηθοποιών, όσων δεν έχουν κατασκευαστεί σε εργαστήρια έτοιμων στυλ και ετοιμοπαράδοτων μεθόδων.

Η Ζαβιτσιάνου βρισκόταν πάντα επί σκηνής σε κατάσταση καλλιτεχνικού συναγερμού, τον οποίο μετέδιδε αφοπλιστικά στο κοινό της. Ήταν ένα περίεργο, κοριτσίστικο, έμψυχο μπιμπελό, που εκινείτο, μιλούσε, σχεδόν ανάσαινε μέσα στον συνεχή κίνδυνο της θραύσης. Ναι, η Ζαβιτσιάνου ήταν η ευθραυστότερη ηθοποιός που γνώρισα στο ελληνικό μεταπολεμικό θέατρο. Ψιθύριζε, υπαινισσόταν και χειρονομούσε με τη διακριτικότητα που σέβεται αλλά και μαγικά επιβάλλεται – είτε πρόκειται για κείμενο είτε για τον επί σκηνής συνάδελφό της.Κι όμως, η φαινομενική της ηρεμία, σε συνδυασμό με τη συναισθηματική ακρίβεια και τη μεταφυσική ερμηνευτική λεπτομέρεια, κατά βάθος φιλοξενούσαν μιαν έξαρση με σιγαστήρα, έναν αδιάπτωτο συνωμοτικό πυρετό.