Η κρατική στήριξη στον αγροτικό τομέα έχει μειωθεί από το απόγειο στο οποίο βρέθηκε το 2021, αλλά παραμένει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα μέχρι και σήμερα. Ωστόσο, εξακολουθεί να μην κατευθύνεται επαρκώς σε κρίσιμους στόχους που αφορούν την καινοτομία, την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα, σύμφωνα με νέα έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), με τίτλο «Agricultural Policy Monitoring and Evaluation 2024», η οποία περιλαμβάνει στοιχεία από 54 χώρες. Όπως δείχνει η τελευταία, η συνολική κρατική στήριξη στον πρωτογενή τομέα ανήλθε κατά μέσο όρο σε 842 δισ. δολάρια ετησίως κατά την περίοδο 2021-2023, με αυτήν, πάντως, να συγκεντρώνεται κυρίως σε λίγες μεγάλες οικονομίες. Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ινδία και η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπροσωπεύουν το 37%, το 15%, το 14% και το 13% του συνόλου, αντίστοιχα.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, χρειάζεται μια ισχυρή πολιτική, μεταρρυθμιστική ατζέντα για να καταστεί η γεωργία πιο βιώσιμη, παραγωγική και ανθεκτική
Το ποσοστό της εκτιμώμενης στήριξης που προορίζεται για τομείς όπως η καινοτομία, η βιοασφάλεια ή οι υποδομές ανέρχεται κατά μέσο όρο μόνο στο 12,6% του συνολικού ποσού για την περίοδο 2021-2023. Αν και έχει παραμείνει αρκετά σταθερό από το 2020, το ποσοστό αυτό είναι πολύ χαμηλότερο από το 16% που είχε διατεθεί στις αρχές του 21ου αιώνα. Αξίζει να σημειωθεί πως οι τομείς αυτοί αποτελούν βασικά στοιχεία στις προσπάθειες των χωρών για βιώσιμη αύξηση της παραγωγικότητας, δηλαδή της ικανότητας να παράγουν περισσότερα με λιγότερα.
«Θετικό βήμα μπροστά»
«Οι προσπάθειες των κυβερνήσεων για τη βιώσιμη αύξηση της παραγωγικότητας στη γεωργία αποτελούν θετικό βήμα προς τα εμπρός και μπορούν να συμβάλουν στη μελλοντική θωράκιση του τομέα», δηλώνει σε σχετική ανακοίνωσή του ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ, Mathias Cormann, για να συμπληρώσει πως «τα συνολικά, ωστόσο, επίπεδα των γεωργικών επιδοτήσεων παραμένουν υψηλά και μεγάλο μέρος τους είναι αντιπαραγωγικό, όσον αφορά τους βασικούς αυτούς στόχους. Οι “έξυπνες” μεταρρυθμίσεις είναι το “κλειδί” για περαιτέρω πρόοδο».
Για να ενθαρρύνουν την καινοτομία, οι απανταχού κυβερνήσεις αναπτύσσουν στρατηγικές και πλαίσια, επενδύουν στην έρευνα, ενισχύουν τους θεσμούς και τη γνώση και παρέχουν στοχευμένα κίνητρα στους αγρότες για την ανάπτυξη και την υιοθέτηση νέων μεθόδων παραγωγής – η ανακατεύθυνση των επιδοτήσεων θα μπορούσε να ωφελήσει και να ενισχύσει περαιτέρω τις προσπάθειες αυτές.
Υψηλές τιμές, υψηλές ενισχύσεις
Οι αγρότες έλαβαν 628 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε ενισχύσεις κατά την περίοδο 2021-2023, ποσό που εξακολουθεί να είναι υψηλότερο από τα επίπεδα πριν από την πανδημία COVID-19. Περισσότερο από το μισό αυτής της στήριξης (334 δισ. δολάρια/χρόνο) προήλθε από πολιτικές που αύξησαν τις εγχώριες τιμές πάνω από τις τιμές αναφοράς, ενώ το υπόλοιπο (295 δισ. δολάρια/χρόνο) καταβλήθηκε από τους φορολογούμενους μέσω δημοσιονομικών μεταβιβάσεων.
Οι καταναλωτές, καθώς και άλλοι αγοραστές γεωργικών προϊόντων, έλαβαν 107 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε δημοσιονομική στήριξη κατά την περίοδο 2021-2023, πολύ περισσότερο από ό,τι πριν από την πανδημία. Κατά μέσο όρο, ωστόσο, το γεγονός δεν κατάφερε να αντισταθμίσει την αρνητική επίδραση που είχαν στους καταναλωτές οι υψηλές τιμές που προκλήθηκαν από εμπορικούς περιορισμούς και άλλες πολιτικές. Συνολικά, οι δαπάνες των καταναλωτών στις 54 χώρες που περιλαμβάνονται στην έκθεση, παρουσίασαν αύξηση της τάξεως του 3,2% κατά την περίοδο που μελετήθηκε.
Προκλήσεις και λύσεις
Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, χρειάζεται μια ισχυρή πολιτική, μεταρρυθμιστική ατζέντα για να καταστεί η γεωργία πιο βιώσιμη, παραγωγική και ανθεκτική. Συγκεκριμένα, για να επιτευχθεί ο στόχος, οι κυβερνήσεις θα πρέπει:
- Να θέσουν σαφείς στρατηγικές βιώσιμης αύξησης της παραγωγικότητας και να επενδύσουν στην ικανότητα μέτρησης των αποτελεσμάτων και αναπροσαρμογής των πολιτικών.
- Να μειώσουν τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις γεωργικές επιδοτήσεις, με τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικά επιβλαβών μέτρων και την ανακατεύθυνση των πόρων προς περιβαλλοντικά επωφελή μέτρα, συστήματα γνώσης και καινοτομίας, υπηρεσίες βιοασφάλειας και βασικές φυσικές και ψηφιακές υποδομές.
- Να αυξήσουν το μερίδιο στήριξης των παραγωγών που συνδέεται με περιβαλλοντικές πρακτικές και να αναδείξουν τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων σε βασικό κομμάτι της γεωργικής πολιτικής.
- Να δώσουν έμφαση στην καινοτομία με απώτερο σκοπό την αύξηση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων.
Πηγή: www.ypaithros.gr