Τη μελλοντική πορεία και τη θέση του εγχώριου και του παγκόσμιου αγροτικού τομέα μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό «πεδίο μάχης» επιχείρησαν να περιγράψουν και να προβλέψουν οι συμμετέχοντες στο 7o Agribusiness Forum. Το συνέδριο, που έλαβε χώρα στις 21 και 22 Νοεμβρίου στην Αθήνα, είχε καλεσμένους ομιλητές από όλο το φάσμα της χάραξης πολιτικής, της λήψης αποφάσεων, αλλά και των επιχειρήσεων και των ίδιων των γεωργών και κτηνοτρόφων.
Χρειάζεται σαφής πολιτική βούληση για την προσέλκυση εργατών γης
Το ενδιαφέρον όλων πυροδότησε η ερώτηση του πρέσβη της Ταϊλάνδης στην Αθήνα, Sathana Kashemsanta Na Ayudhya, σχετικά με τις προθέσεις των χωρών της ΕΕ για τους εργάτες γης, που ενδιαφέρονται να έρθουν να δουλέψουν από την Ασία. Η ερώτηση τέθηκε στο πάνελ συζήτησης όπου συμμετείχαν οι πρέσβεις του Ισραήλ και της Βραζιλίας και ο Γάλλος σύμβουλος Γεωργικών Υποθέσεων, που είναι, μεταξύ άλλων χωρών, αρμόδιος για την Ελλάδα.
Οι απαντήσεις των κ.κ. Νόαμ Κατζ (Ισραήλ) και Φιλίπ Μεριγιόν (Γαλλία) δείχνουν και την τεράστια διαφορά πολιτικής και φιλοσοφίας. Ο κ. Κατζ φάνηκε απόλυτα σίγουρος για την πολιτική της χώρας του, όσον αφορά τα κίνητρα για την προσέλκυση εργατικού δυναμικού από χώρες της Ασίας. Μίας πολιτικής που δεν συνδέεται, εκ των πραγμάτων, με τη μεταναστευτική πολιτική του κράτους του Ισραήλ.
Από την άλλη πλευρά, η απάντηση του κ. Μεριγιόν αντανακλά και το θολό τοπίο που επικρατεί σε όλη την ΕΕ σχετικά με τη διαχείριση του προβλήματος της έλλειψης εργατών γης. Από την πρώτη στιγμή φάνηκε ότι η σύνδεση του συγκεκριμένου θέματος με το πρόβλημα των μεταναστευτικών ροών προς την ΕΕ έχει οδηγήσει τα ευρωπαϊκά κράτη σε πολιτικές πολλών ταχυτήτων. Στις περισσότερες δε περιπτώσεις, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, οι εργάτες γης από την Ασία, που θέλουν να έρθουν νομίμως να εργαστούν, αποθαρρύνονται από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Στις εισηγήσεις των πρέσβεων, το ενδιαφέρον μονοπώλησε το «θαύμα» του Ισραήλ, δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο αξιοποιεί τους αγροτικούς πόρους και καταφέρνει να παίζει πολύ σημαντικό εξαγωγικό ρόλο τόσο σε προϊόντα όσο και σε τεχνογνωσία.
Ο κ. Κατζ αποκάλυψε ότι το μυστικό της επιτυχίας είναι η επένδυση στην κρατική και στην ιδιωτική έρευνα, σε συνδυασμό με τη διάχυσή της στους αγρότες.
Επίσης, πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η εισήγηση του πρέσβη της Βραζιλίας, Πάουλο Ρομπέρτο Φράνκα, ως εκπροσώπου της μεγαλύτερης εξαγωγικής οικονομίας του κόσμου σε καφέ, ζάχαρη, σόγια και χυμό πορτοκάλι. Ο κ. Φράνκα έκλεισε την εισήγησή του, λέγοντας: «Η Βραζιλία έχει αναλάβει πρωτοβουλία για μια παγκόσμια συμμαχία κατά της πείνας και της φτώχειας. Αλλά για να επιτύχει, χρειαζόμαστε διάλογο, συνεργασία και ειρήνη».
Το ενδιαφέρον όλων πυροδότησε η ερώτηση του πρέσβη της Ταϊλάνδης στην Αθήνα, Sathana Kashemsanta Na Ayudhya, σχετικά με τις προθέσεις των χωρών της ΕΕ για τους εργάτες γης, που ενδιαφέρονται να έρθουν να δουλέψουν από την Ασία
Η ανθεκτικότητα των αγροδιατροφικών συστημάτων ήταν ο κεντρικός παρονομαστής που απασχόλησε τη συζήτηση στο πιο πολυπληθές πάνελ του φόρουμ. «Η ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα των αγροτικών συστημάτων να διατηρούν την παραγωγική τους ικανότητα», σύμφωνα με τον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Διονύση Σταμενίτη, ο οποίος τοποθετήθηκε πρώτος και έθεσε το πλαίσιο των προτεραιοτήτων, με βάση και τη συζήτηση που γίνεται στην ΕΕ.
Εκτός, όμως, από την περιβαλλοντική ανθεκτικότητα («Πράσινη Συμφωνία») και την οικονομική (επιδοτήσεις Κοινής Αγροτικής Πολιτικής), ο κ. Σταμενίτης τόνισε ότι «η οικογενειακή γεωργία είναι η αδιαφιλονίκητη πρωταγωνίστρια της ανθεκτικότητας». Βέβαια, η παράμετρος που προστίθεται τα τελευταία χρόνια είναι η ανθεκτικότητα της γεωργίας απέναντι στις κλιματολογικές αλλαγές και σε αυτό καλείται η ΕΕ να δώσει συντονισμένη απάντηση.
Χωρίς εργαλεία φυτοπροστασίας δεν υπάρχει ανθεκτικότητα
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Syngenta Hellas, Γιώργος Ποντίκας, είπε με τη σειρά του, πιάνοντας το νήμα από το ζήτημα των επιταγών της «Πράσινης Συμφωνίας»: «Ως Ευρωπαϊκή Ένωση, χάνουμε φυτοπροστατευτικά εργαλεία, που, όμως, αν τα είχαμε, μπορεί να διατηρούσαμε τα ανθεκτικά μας αγροτικά συστήματα». Κι αυτό το ανέφερε, διότι συνεχώς εκδίδονται κανονισμοί για απαγόρευση δραστικών ουσιών από την Κομισιόν.
Επίσης, πρόσθεσε ότι «τα χρήματα των επιδοτήσεων είναι πολλά, αλλά δεν ξέρω αν θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Και οι επιδοτήσεις δεν είναι και τόσο μεγάλες ανά παραγωγό. Λέμε στον αγρότη ότι μπορεί να πάρει επιδότηση, εάν προστατεύσει το περιβάλλον, εάν εισέλθει στα λεγόμενα “fancy crops”, αλλά δεν του δίνουμε εργαλεία φυτοπροστασίας και χρηματοδότησης».
«Οι 450.000 αγροτικές οικογένειες καλλιεργούν με πίστωση κάθε χρόνο 1,5 δισ. ευρώ από τις εταιρείες εισροών. Τι θα γίνει αν σταματήσει αυτό;», αναρωτήθηκε ο κ. Ποντίκας και έκλεισε την εισήγησή του ως εξής: «Ελάχιστες καλλιέργειες φέτος έδωσαν εισοδήματα στην Ελλάδα. Αν συνεχίσουμε έτσι, θα εγκαταλειφθεί η γεωργία. Δεν μπορούμε να τα κάνουμε όλα θερμοκήπια».
Τον κώδωνα του κινδύνου για την έλλειψη σκευασμάτων φυτοπροστασίας στη βαμβακοκαλλιέργεια έκρουσε ο πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος, Ευθύμιος Φωτεινός, χαρακτηρίζοντας «ταφόπλακα» την «Πράσινη Συμφωνία», «που διώχνει τα φάρμακα που χρειαζόμαστε. Τον Απρίλιο, κάθε χρονιά, ζητάμε την κατά παρέκκλιση άδεια χρήσης ορισμένων απαραίτητων φυτοφαρμάκων. Χρειάζεται να δοθούν από την πολιτεία κανονικές άδειες χρήσης, για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε να παράγουμε». Και πρόσθεσε ότι τα συνεχιζόμενα προβλήματα σε όλη την παραγωγική αλυσίδα του βαμβακιού οδήγησαν τη Διεπαγγελματική στο να κλείσει συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου, στις 13 Δεκεμβρίου, με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, στην οποία θα συμμετέχουν ο Ευθύμιος Φωτεινός, ο Αντώνης Σιάρκος, ως εκπρόσωπος των εκκοκκιστών, και ο Δημήτρης Πολύχρονος, ως εκπρόσωπος των κλωστοϋφαντουργών.
Ο Βάιος Γκανής, οινοποιός, ιδιοκτήτης του Κτήματος Γκανή, ήταν «χείμαρρος», θυμίζοντας την εποχή που υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες των αγροτικών κινητοποιήσεων του 2007-2009. Μεταξύ άλλων, είπε ότι «αυτές οι κουβέντες έπρεπε να έχουν γίνει 20 χρόνια πριν» και πως «το 2007 καταθέσαμε 130 σελίδες κείμενο με προτάσεις εθνικής στρατηγικής για τη γεωργία στον τότε υπουργό», που όμως δεν αξιοποιήθηκαν ποτέ.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Ραιδεστός ΑΕ του Ομίλου Αγροτεχνολογίας Ευθυμιάδης, Θύμης Ευθυμιάδης, εξήγησε ότι «είμαστε σε μεταβατική περίοδο. Όλες οι επιχειρήσεις του κλάδου αναζητούμε νέα βιοδραστικά προϊόντα, που θα αντικαταστήσουν τα απαγορευμένα. Αλλά θα αργήσουν να βγουν στην αγορά». Πάντως, για το θέμα της «Πράσινης Συμφωνίας» σημείωσε πως «βλέπω η Ευρώπη να πηγαίνει στην υπερβολή».
Τον κώδωνα του κινδύνου για την έλλειψη σκευασμάτων φυτοπροστασίας στη βαμβακοκαλλιέργεια έκρουσε ο πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος, Ευθύμιος Φωτεινός
Τι θα συμβεί με την ασφάλιση της παραγωγής
Αφού έκανε ένα εξαιρετικό σχόλιο για τη σημερινή διεθνή κατάσταση, λέγοντας ότι ο «κόσμος χρειάζεται περισσότερη διπλωματία και λιγότερο πόλεμο», ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ, Ανδρέας Λυκουρέντζος, τοποθετήθηκε εκτενώς για το ζήτημα των γεωργικών ασφαλίσεων στο πάνελ με θέμα «Κλιματικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις και κίνδυνοι»: «Ο σημερινός κανονισμός του ΕΛΓΑ προστατεύει τις καλλιέργειες από συγκεκριμένους κινδύνους, όχι από τα πάντα. Συνολικά, 661.000 αγρότες ασφαλίζονται στον ΕΛΓΑ. Τα έσοδα από τις εισφορές του 2024 προϋπολογίζονται σε 202 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων το 15% παραμένει μη εισπρακτέο. Η ασφαλιζόμενη αξία παραγωγής είναι 8,5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό, ειδικά αν σκεφτούμε ότι ο ΕΛΓΑ την τελευταία πενταετία έχει κληθεί να πληρώσει 1,5 δισ. ευρώ αποζημιώσεις.
Δύσκολα μπορούμε να κάνουμε μία επιλογή και να προσθέσουμε έναν ακόμα κίνδυνο στον ‘‘φτωχό’’ κανονισμό, το παραδέχομαι, διότι πρέπει να διασφαλίσουμε τους πόρους. Πόροι με ανώδυνο τρόπο δεν υπάρχει δυνατότητα να βρεθούν. Θα πρέπει να πληρώσουν οι παραγωγοί και θα πρέπει η Κομισιόν να επιτρέψει στις εθνικές κυβερνήσεις να ενισχύουν τους γεωργοασφαλιστικούς οργανισμούς.
Κι επιπλέον, δεν υπάρχει ευρωπαϊκό ταμείο διαχείρισης της κλιματικής κρίσης, για ακραίες περιπτώσεις τύπου Daniel και Βαλένθια. Αν δεν υπάρξει εγκαίρως ένας τέτοιος μηχανισμός, μιλάμε για συντριβή της κοινωνικής συνοχής. Έχω αμέτρητα τηλέφωνα από παραγωγούς που μου λένε ότι ‘‘καταστραφήκαμε’’».
Δομικά τα προβλήματα της ζωικής παραγωγής
Εάν τα προβλήματα ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας στη φυτική παραγωγή είναι δέκα, στη ζωική είναι διπλάσια. Τουλάχιστον αυτό προέκυψε ως συμπέρασμα από το πάνελ συζήτησης μεταξύ των εκπροσώπων του κτηνοτροφικού κλάδου με θέμα «Ζωικό κεφάλαιο σε πίεση».
Την πρώτη «βόμβα» την έριξε ο Νικόλαος Καλίνης, διαχειριστής προγραμμάτων στην DG AGRI της Κομισιόν, υπεύθυνος για τα Στρατηγικά Σχέδια Ελλάδας, Ιταλίας, Κύπρου και Μάλτας: «Η Ελλάδα δεν έχει επαρκή στατιστικά στοιχεία για το ζωικό της κεφάλαιο. Είναι κάτι εύκολο να το κάνει το ελληνικό υπουργείο, αλλά δεν γίνεται. Η χώρα το 2023 είχε 260.000 γεννήσεις βοοειδών και 70.000 σφαγές, ενώ η Ιρλανδία είχε –κατ’ αναλογία– τις διπλάσιες σφαγές. Τα νούμερα δεν βγαίνουν. Στη νησιωτική Ελλάδα δηλώνονται 6,5 εκατ. αιγοπρόβατα, εκ των οποίων για τα 6 εκατ. είναι άγνωστο το υγειονομικό τους καθεστώς. Έχω πολύ σοβαρό πρόβλημα με τους αριθμούς, είναι πολύ δύσκολο να ελέγξουμε την ορθή κατανομή των επιδοτήσεων, όταν δεν έχουμε δεδομένα». Ο ίδιος κατέληξε αναρωτώμενος: «Πώς να κάνεις πρόγραμμα εκρίζωσης και εμβολιασμού για ζωονόσους, όταν δεν ξέρεις πόσα είναι τα πρόβατα;».
Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον κ. Καλίνη, η Ιωάννα Καρρά, κτηνοτρόφος από το Ελληνόκαστρο Τρικάλων, πληγείσα από τον Daniel, συνέχισε με τον… βομβαρδισμό: «Ακούμε από την κυβέρνηση για Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης και δεν τα βλέπουμε. Είναι μεγάλο πρόβλημα και για την κατανομή των επιδοτήσεων, καθώς βλέπουμε να τις παίρνουν άτομα που δεν έχουν ζώα. Ταυτόχρονα, δεν έχουμε διευθετήσει το θέμα αν θα υπάρχουν βοσκότοποι. Στο χωριό μου, στο Ελληνόκαστρο, έχουν ήδη δεσμευτεί 16.000 στρέμματα για την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων, διότι ο βοσκότοπος δεν θεωρείται Γη Υψηλής Παραγωγικότητας. Είμαι από τους πολύ λίγους που έχω μπει στο Πρόγραμμα Εγκατάστασης Νέων Γεωργών ως νέα κτηνοτρόφος. Το εκπαιδευτικό σεμινάριο των νέων γεωργών έγινε στο 3ο έτος του προγράμματος και δεν μας προσέφερε τίποτα. Το ‘‘συνεταιριστείτε’’ που μας πρότεινε ο υφυπουργός νωρίτερα, το άκουσα ως ‘‘μπείτε στη θάλασσα και κολυμπήστε’’. Πώς θα κάνουμε συνεταιρισμό; Δεν μας έδειξε κανείς πώς θα γίνει».
Πηγή: www.ypaithros.gr