Σπυρίδων Βασιλειάδης

Ποιητής, από τους λαμπρότερους εκπροσώπους της Α’ Αθηναϊκής Σχολής. Στις μέρες μας είναι εντελώς ξεχασμένος.

Ο Σπυρίδων Βασιλειάδης γεννήθηκε στην Πάτρα τον Δεκέμβριο του 1845 και ήταν γόνος πλούσιας οικογένειας, η οποία όμως χρεοκόπησε όταν ο ποιητής βρισκόταν σε νεαρή ηλικία. Μαθήτευσε στο Γυμνάσιο Πατρών και κατόπιν σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ το 1868. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου.

Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1866, κερδίζοντας έπαινο στον Βουτσιναίο ποιητικό διαγωνισμό με την ποιητική συλλογή του «Εικόνες και κύματα», η οποία έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τον Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή, μέλος τότε της κριτικής επιτροπής. Το 1872 δημοσίευσε τη δεύτερη ποιητική συλλογή του με τίτλο «Έπεα πτερόεντα», η οποία απαλλάσσεται από τις νεανικές επιρροές του Λαμαρτίνου και του Ουγκό και αναπτύσσει «ανδρικώτερα και μάλλον ελληνοπρεπή θέματα», σύμφωνα με τον Κωστή Παλαμά. Το 1874 εξέδωσε την πιο ώριμη ποιητική συλλογή του, με τίτλο «Παντείαι ποιήσεις».

Παράλληλα με την ενασχόλησή του με την ποίηση, ο Βασιλειάδης έγραψε πεζογραφήματα, θεατρικά έργα, επιφυλλίδες, μεταφράσεις και κριτικές μελέτες. Από τα θεατρικά του έργα πιο γνωστά είναι η «Γκόλφω» και η «Γαλάτεια», που βασίζεται στο μύθο του Πυγμαλίωνα και το δημοτικό τραγούδι «Η Άπιστη Γυναίκα», και έκανε καριέρα και στο εξωτερικό. Στο χώρο του θεάτρου πρόβαλε την ανάγκη για τη δημιουργία Εθνικού Θεάτρου και υπήρξε πολέμιος του γαλλικού κωμειδυλλίου, που κυριαρχούσε την εποχή εκείνη στην αθηναϊκή σκηνή.

Ο Σπυρίδων Βασιλειάδης πέθανε από φυματίωση στο Παρίσι στις 30 Αυγούστου 1874, σε ηλικία 29 ετών.

Ο Βασιλειάδης ανήκει στους τελευταίους εκπροσώπους των ρομαντικών ποιητών της Α’ Αθηναϊκής Σχολής. Έγραψε στην καθαρεύουσα και ήταν στενός φίλος του Δημητρίου Παπαρρηγόπουλου, τόσο που οι σύγχρονοί τους τους αποκαλούσαν Διόσκουρους. Η ποίησή του παρουσιάζει υφολογικές επιδράσεις από τον Αχιλλέα Παράσχο, διακατέχεται ωστόσο από έντονη απαισιοδοξία και κάποια σατιρική διάθεση. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του φιλολογικού συλλόγου «Παρνασσός» και επιμελήθηκε της ίδρυσης της Σχολής Απόρων Παίδων.

Κρίσεις για το έργο του

Πιο αυθόρμητος από τον Παπαρρηγόπουλο, είναι όμως και πιο ρηχός, και κλίνει περισσότερο προς την κενολόγο ρητορεία και την υπερβολή. Με τον Βασιλειάδη αισθανόμαστε κιόλας ότι ο ελληνικός ρομαντισμός ξεφτίζει σιγά σιγά.

Λίνος Πολίτης

Πληθωρικός ως ψυχοσύνθεση και χειμαρρώδης ως καλλιτέχνης, ο Σπυρίδων Βασιλειάδης διακρίνεται για τους πλατυασμούς της έκφρασης, την προχειρότητα του ύφους και την έλλειψη οικονομίας στη δομή. Η ποιητική του αξία είναι μικρή, γιατί, πέρα από την απρόσιτη γλώσσα, ο Βασιλειάδης, παρ’ όλες τις απόπειρες του να γράψει φιλοσοφική ποίηση, παρέμεινε επιφανειακός, κραυγαλέος, ανώριμος και εφηβικός.

Κώστας Γεωργουσόπουλος

Είναι μαζί με τον Παπαρρηγόπουλο, οι εκπρόσωποι του «πεισιθάνατου» ρομαντισμού. Ο ρομαντισμός του ξεχειλίζει. Δάκρυα, τάφοι, θάνατοι, είναι τα θέματά του. Όταν όμως οι στίχοι του είναι δημοτικοί και η σκέψη του προσγειωμένη στην πραγματικότητα, δείχνει πως μπορούσε να δώσει αριστουργήματα.

Γιάννης Κορδάτος