Ο ελλαδικός χώρος είναι γεμάτος από ηφαίστεια εξού και η νησιωτικότητά του. Βέβαια, τα πιο «καινούρια» από αυτά τα ηφαίστεια βρίσκονται στο λεγόμενο «ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου», το οποίο ξεκινάει από τον Σαρωνικό, περνάει από τη Μήλο και τη Σαντορίνη και καταλήγει στην Κω και τη Νίσυρο.
Το ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου.
Ο ηφαιστειολόγος και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής Παρακολούθησης Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, Γιώργος Βουγιουκαλάκης εξηγεί στο CNN Greece ποια είναι τα ενεργά ηφαίστεια στη χώρα, ποιο από αυτά ανησυχεί τους επιστήμονες, πόσο πιθανή είναι η έκρηξη ενός ηφαιστείου στην Ελλάδα και πόσο προετοιμασμένοι είμαστε, τελικά, για ένα τέτοιο σενάριο.
Τα ενεργά ηφαίστεια
Ηφαιστειακά, το «τόξο» του Νοτίου Αιγαίου ξεκίνησε πριν περίπου 4,5 εκ. χρόνια. Σε αυτό το τόξο, τα ενεργά ηφαίστεια, δηλαδή τα ηφαίστεια που έχουν δώσει τουλάχιστον μία έκρηξη τα τελευταία 10.000 χρόνια, είναι έξι:
- H Καμένη Χώρα στα Μέθανα που εξερράγη το 240 π.χ.
- Στη Μήλο, όπου έχουν καταγραφεί υδροθερμικές εκρήξεις και κάτω από τα πετρώματά της υπάρχει μάγμα.
- Οι δύο Καμένες (η Παλαιά και η Νέα Καμένη) εντός της καλδέρας της Σαντορίνης, που έχουν καταγραφεί οκτώ εκρήξεις με τελευταία το 1950, αλλά και ένα ηφαίστειο έξω από την καλδέρα, το Κολούμπο που τελευταία φορά εξερράγη το 1650.
- Στη Νίσυρο, που είχαμε μαγματικές εκρήξεις πριν 5.000-7.000 χρόνια και υδροθερμικές εκρήξεις με τελευταία το 1887.
Ο κ. Βουγιουκαλάκης διευκρινίζει ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε εν ενεργεία ηφαίστεια, δηλαδή ηφαίστεια που εκλύουν λάβα, όπως είναι το Στρόμπολι και η Αίτνα στην Ιταλία.
«Στην Ελλάδα έχουμε ηφαίστεια που θέλουν μεγάλο διάστημα για να συσσωρεύσουν ενέργεια και να παράξουν μάγμα. Έχουμε ηφαίστεια που “κοιμούνται” για μεγάλα χρονικά διαστήματα», λέει στο CNN Greece ο κ. Βουγιουκαλάκης.
Οι Καμένες της Σαντορίνης
Το ηφαίστειο που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι αυτό στις Καμένες της Σαντορίνης.
Στο σημείο είναι τοποθετημένα πολυπαραμετρικά δίκτυα που καταγράφουν τη σεισμικότητα, την παραμόρφωση του εδάφους κ.α.
Το πλήρες δίκτυο λειτουργεί από το 1990, καταγράφοντας την πρώτη διέγερση του ηφαιστείου το διάστημα μεταξύ 2011-2012, διέγερση που «έκλεισε» τον Φεβρουάριο του 2012, με αρκετούς σεισμούς και μικρή παραμόρφωση του εδάφους.
Η εξέλιξη του ηφαιστείου της Παλαιάς και Νέας Καμένης της Σαντορίνης.
«Τώρα, έχουμε ξανά μία μικρής κλίμακας ηφαιστειακή διέγερση που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2024», μας λέει ο κ. Βουγιουκαλάκης.
«Δεν μπορούμε να προβλέψουμε αν το ηφαίστειο θα συμπεριφερθεί με τον ίδιο τρόπο, γι’ αυτό οφείλουμε να το παρακολουθούμε. Δεν μπορούμε να κάνουμε μία βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη, καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμα εργαλεία, αλλά μία μεσο-μακροπρόθεσμη πρόβλεψη μάς λέει ότι αν ενεργοποιηθεί το ηφαίστειο θα γνωρίζουμε τι είδους έκρηξη θα δώσει», προσθέτει.
Τι είδους έκρηξη θα είναι αυτή;
«Αν ενεργοποιηθούν οι Καμένες περιμένουμε μία ήπια ηφαιστειακή δραστηριότητα, αντίστοιχη εκείνης του 1925-1927», ξεκαθαρίζει ο κ. Βουγιουκαλάκης.
Είμαστε προετοιμασμένοι για μία πιθανή έκρηξη ηφαιστείου;
Στο ερώτημα αν είμαστε προετοιμασμένοι για μία πιθανή έκρηξη ηφαιστείου και ποιες θα είναι οι συνέπειες αυτής, ο ηφαιστειολόγος Γιώργος Βουγιουκαλάκης αναφέρεται στο σχέδιο ΤΑΛΩΣ της πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης.
Η εξέλιξη της Σαντορίνης από την προηφαιστειακή φάση της μέχρι και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού.
«Οι συνέπειες μίας έκρηξης στη Σαντορίνη είναι διαχειρίσιμες. Το σχέδιο δεν προβλέπει εκκένωση του νησιού και μαζικές μετακινήσεις πολιτών. Μιλάμε για κλείσιμο του αεροδρομίου για κάποιο διάστημα, λόγω του ότι θα υπάρχει λεπτόκοκκη στάχτη στον αέρα και προειδοποίηση σε κατοίκους και τουρίστες να παρακολουθούν τις εκρήξεις από απόσταση», εξηγεί στο CNN Greece ο ηφαιστειολόγος Γιώργος Βουγιουκαλάκης.
Πηγή: www.cnn.gr