Πώς να καταλάβουμε τα πάντα για κάποιον από τον τρόπο που τρώει
Η Dr. Andrea Oskis είναι ψυχοθεραπεύτρια και Λέκτορας ψυχολογίας στο Middlesex University.
Το φαγητό και τα συναισθήματα είναι άρρηκτα δεμένα. Αποτελούν δε το πεδίο στο οποίο ειδικεύεται η Dr. Andrea Oskis η οποία είναι ψυχοθεραπεύτρια τα τελευταία 12 χρόνια και καθηγήτρια στο Middlesex University. Η Oskis έχει επίσης φοιτήσει στο Leiths School of Food and Wine. Στο νέο της βιβλίο “The Kitchen Shrink: How the food we eat reveals who we are -and who we love” πραγματεύεται αυτό ακριβώς το δίπολο -το φαγητό και τις σχέσεις. Άλλωστε, η φροντίδα και η αγάπη μας για έναν άνθρωπο αντανακλάται και μέσα από το φαγητό, από το αν μαγειρεύουμε, αν μας αρέσει να τρώμε παρέα με τον άλλον, αν μοιραζόμαστε το φαγητό και αφήνουμε τον εαυτό μας να απολαύσει τις στιγμές και τη ζωή.
Το φαγητό συνδέεται άμεσα με τα συναισθήματα
«O λόγος αυτού του τόσο στενού δεσμού οφείλεται στο γεγονός πως το φαγητό είναι μέρος της ζωής μας από τη στιγμή κιόλας της γέννησής μας και συνδέεται άμεσα με τον άνθρωπο που μας φροντίζει. Το φαγητό αποτελεί μέρος των σχέσεών μας, είτε μας αρέσει είτε όχι. Κανείς δεν το έχει συνοψίσει τόσο εύστοχα όσο η συγγραφέας M. F. K. Fisher: “Για εμένα υπάρχουν τρεις πρωταρχικές ανάγκες, για φαγητό, για ασφάλεια και για αγάπη και είναι τόσο αλληλένδετες που είναι αδύνατον να σκεφτούμε τη μία χωρίς την άλλη” λέει η Dr. Andrea. Oskis στο Fine Living. Σύμφωνα με την ίδια οι ενδείξεις για το πώς μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις προκλήσεις της ζωής έχει να κάνει με το πόσο ασφαλείς νιώθαμε μέσα σ’ εκείνες τις πρωταρχικές σχέσεις με τους φροντιστές μας, όταν ήμασταν βρέφη. Ευτυχώς μπορούμε να «κερδίσουμε» την ασφάλεια και στις μετέπειτα κοντινές μας σχέσεις όσο προχωράμε στη ζωή. Εξάλλου, το να δημιουργούμε καλές κοντινές σχέσεις είναι ό,τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε για την ψυχική μας υγεία.
Στο βιβλίο της αναφέρονται διάφορες περιπτώσεις, εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Όπως ενός ζευγαριού που δοκιμάστηκε από τις απιστίες του συζύγου. Ο άντρας διατηρούσε εξωσυζυγικές σχέσεις, αν και η γυναίκα τον είχε απομακρύνει επίσης επί χρόνια. Όταν εκείνη το έμαθε “ράντισε” με chilli το φαγητό του και πήρε μια μίνι εκδίκηση άμεσα. Το παράδοξο δεν είναι αυτό, αλλά το γεγονός πως ενώ εκείνος έφυγε από το σπίτι εκείνη συνέχισε να του μαγειρεύει και να τρώνε μαζί. Μάλιστα ο σύζυγός της ορκίστηκε πως δεν έφαγε ποτέ φαγητό από τα χέρια μιας άλλης γυναίκας. Η Dr. Oskis αισθάνεται λοιπόν αισιόδοξη για αυτή τη σχέση -γιατί παραμένουν ακόμα «στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων». Για τη γυναίκα του ζευγαριού το μαγείρεμα αποτελεί κομμάτι του εαυτού της και του τρόπου που εκφράζεται. Και το γεγονός πως έτρωγαν μαζί ακόμα και την εποχή της κρίσης στη σχέση τους μαρτυρά οικειότητα και αγάπη, τα θεμέλια κάθε καλής σχέσης. Ίσως λοιπόν το φαγητό τους κρατά ενωμένους ώστε να αρχίσουν να οικοδομούν και τη σχέση τους.
Πώς να καταλάβουμε τα πάντα για κάποιον από τον τρόπο που τρώει
Μπορούν άραγε να συνυπάρξουν σε μια σχέση άνθρωποι με πολύ διαφορετικές συνήθειες και προσέγγιση ως προς το φαγητό; «Υπάρχουν κάποιες έρευνες που επιβεβαιώνουν πως ο τρόπος που προσεγγίζουμε το φαγητό αντανακλά τον τρόπο που προσεγγίζουμε και τις σχέσεις. Ξέρουμε πως οι άνθρωποι που αγαπούν την εγγύτητα μοιράζονται το φαγητό, όπως και το να μαγειρεύουν για τους άλλους. Το να μοιραζόμαστε το φαγητό δείχνει εμπιστοσύνη, συνεργασία, ενσυναίσθηση. Αντιθέτως εκείνοι που προτιμούν την απόσταση και θέλουν λιγότερη οικειότητα δεν τους αρέσει να μοιράζονται το φαγητό τους ή να τρώνε με τους άλλους. Επίσης, οι τελευταίοι δήλωσαν πως οι διατροφικές συνήθειες ενός πιθανού συντρόφου θα μπορούσαν να αποτελέσουν λόγο να μην βγουν μαζί του, έτσι το φαγητό χρησιμοποιείται εδώ ως «τείχος» προς τον άλλον. Να σας πω καλύτερα τι δεν θα δουλέψει; αν ο ένας επιζητά εγγύτητα και του αρέσει να μοιράζεται και ο άλλος προτιμά να είναι αυτάρκης, ανεξάρτητος και απόμακρος- στην κουζίνα ή οπουδήποτε αλλού» απαντά η Dr. Andrea Oskis, η οποία έχει κυπριακές και ελληνικές ρίζες, κατ’ επέκταση και μεγάλη αγάπη για το φαγητό.
Μάλιστα κάποτε η ίδια είχε δουλέψει μ’ έναν θεραπευόμενο ο οποίος έτρωγε μόνο ένα συγκεκριμένο σάντουιτς ως μεσημεριανό από τότε που ήταν 11 ετών, κάθε μέρα το ίδιο και το ίδιο. Κι όχι επειδή ήταν το comfort food του. Ο άντρας αυτός είχε ιστορικό κακοποίησης από τους γονείς του και δεν ήθελε στην αρχή να μιλήσει σε βάθος ούτε για τις διατροφικές του συνήθειες ούτε για τα συναισθήματά του. Για εκείνον αυτό το σάντουιτς ήταν η προστατευτική του ασπίδα καθώς για να δοκιμάσει κανείς κάτι καινούργιο θα πρέπει να αισθάνεται ασφαλής.
«Κάποιες φορές το να παραμένεις προσκολλημένος είναι ένας τρόπος να καλύψεις τραύματα που είναι πολύ οδυνηρά και το να τα δουλέψει κανείς με αυτά εις βάθος μπορεί να πάρει καιρό. Στη θεραπεία, πάντοτε προσπαθούμε να αναδείξουμε τα συναισθήματα που κρύβονται κάτω από τις συμπεριφορές» εξηγεί η Dr Oskis. «Η λέξη κλειδί είναι η όρεξη, με άλλα λόγια τα όνειρα και οι επιθυμίες– με αυτά αναμετριούνται οι άνθρωποι που αναζητούν θεραπεία, ίσως γιατί έχουν απογοητευτεί και δεν νιώθουν ότι είναι ασφαλές να θέλουν κάτι. Κατά τη διάρκεια όμως της θεραπείας και όσο δουλεύει κανείς με τον πόνο και κατανοεί τις εμπειρίες και τον εαυτό του σε βαθύτερο επίπεδο, αρχίζουν να θέλουν πράγματα για τη ζωή τους και η όρεξή τους «ανοίγει» με διάφορους τρόπους. Και δεν υπάρχουν όρια σε αυτό, μπορεί να είναι το φαγητό ή το σεξ. Όσο προχωράνε αυξάνεται η ζωτικότητα των ανθρώπων κι αρχίζουν να νιώθουν και να βιώνουν μεγαλύτερο εύρος συναισθημάτων».
Σχέσεις, comfort food & Ozempic
Αυτό όμως κι αν είναι οξύμωρο σε μια κοινωνία που παγκοσμίως μας θέλει αδύνατους, όπως αντανακλά και η απήχηση φαρμάκων όπως το Ozempic. Θεραπειών που στοχεύουν στο ακριβώς αντίθετο: να μας κλείσει η όρεξη, να μην θέλουμε φαγητό, να είμαστε αδύνατοι. «Φάρμακα όπως το Ozempic μειώνουν το ενδιαφέρον μας, την επιθυμία μας και τη συναισθηματική μας ένταση. Έτσι ναι, ίσως επηρεάσουν και την ψυχή μας. Βέβαια, από την άλλη, όταν η ένταση χαμηλώσει, τότε ίσως δημιουργείται ένας χώρος για να σκεφτούμε πιο καθαρά τι συμβαίνει με τη σχέση μας με το φαγητό. Όμως για αυτή την αναζήτηση χρειαζόμαστε ασφάλεια στη σχέση μας. Π.χ. το Ozempic δεν μπορεί να αντικαταστήσει ποτέ έναν άνθρωπο, για αυτό και είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε θεραπεία παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή ώστε να μιλάμε» εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή του βιβλίου και της δικής της φιλοσοφίας είναι πως η Dr. Oskis είναι υπέρ του comfort food, φαγητών που αγαπάμε και καλύπτουν έστω και στιγμιαία την ανάγκη μας να νιώσουμε καλύτερα. «Συνήθως το comfort food περιέχει λιπαρά ή ζάχαρη, γενικώς είναι «βαριά» φαγητά. Τέτοιου είδους φαγητά μας κάνουν να νιώθουμε καλά γιατί ενεργοποιούν το κέντρο του εγκεφάλου που συνδέεται με την επιβράβευση. Όμως το να νιώσουμε καλά διαφέρει από το να νιώσουμε ασφαλείς. Και είναι το αίσθημα της ασφάλειας που μας βοηθά να διαχειριστούμε σύνθετα και αγχωτικά γεγονότα. Γι’ αυτό και συνήθως συνδέουμε φαγητά με τους ανθρώπους που μας παρείχαν αυτό το συναίσθημα. Έτσι, το comfortfood θα έπρεπε να ονομάζεται πιο σωστά «φαγητό ασφάλειας». Για παράδειγμα, το δικό μου είναι μακαρόνια με σάλτσα τομάτας, είναι το φαγητό που μου έφτιαχνε η μαμά μου. Είναι απλό, αλλά έχει ελληνικές πινελιές, όπως κανέλα και δυόσμο. Με κάνει να αισθάνομαι ασφαλής και μου θυμίζει τον δεσμό μου με εκείνη».
Κλείνουμε τη συνομιλία μας με την Dr. Oskis κι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα, πως μέσω της θεραπείας μπορούμε να αλλάξουμε τις συνήθειες μας, να τολμήσουμε και να ανοιχτούμε στον κόσμο, «δοκιμάζοντας» περισσότερα πράγματα κι εμπειρίες. «Το πρόβλημα με τις συνήθειες είναι πως πρόκειται για αυτόματες συμπεριφορές που κάνουμε γιατί δεν θέλουμε να νιώσουμε τι κρύβεται από κάτω. Με τους θεραπευόμενούς μου συζητάμε ποια είναι τα πλεονεκτήματα τού να διατηρούμε κάποιες συνήθειες. Κάποιοι προτιμούν την ασφάλεια που προσφέρει η επανάληψη κι έτσι κολλάνε σε κάποιες συμπεριφορές. Στους ανθρώπους δεν αρέσει η αλλαγή, γιατί είναι ένα ρίσκο και φαίνεται μη ασφαλής επιλογή. Αυτό όμως που συμβαίνει στη θεραπεία είναι ότι οι άνθρωποι αρχίζουν να κατανοούν τον εαυτό και τα συναισθήματά τους περισσότερο κι έτσι αισθάνονται πιο ασφαλείς να ρισκάρουν και να ξεφύγουν από τα comfort zones, τόσο όσον αφορά στο φαγητό, όσο και σε άλλα πράγματα στη ζωή. Η αλλαγή προκύπτει όταν γινόμαστε περίεργοι και θέλουμε να εξερευνήσουμε».
www.newmoney.gr
Πηγή: www.protothema.gr