Ο Χριστόφορος Στρατάκης
Ο Χριστόφορος Στρατάκης, 97 ετών, σήμερα αποτελεί ένα σταθμό στην πολύχρονη πορεία του Κέντρου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Queens College, όπου ο κάθε ερευνητής της ιστορίας του Κέντρου, μπορεί να ξαποστάσει ακούγοντας ένα σεβάσμιο και λάτρη του ελληνικού πολιτισμού Ελληνοαμερικανό πατριώτη, να αναμοχλεύει τις μνήμες του μέσα στη λήθη του χρόνου. Ο Χριστόφορος Στρατάκης εργάστηκε εθελοντικά για το Κέντρο από τη δεκαετία του ‘70 μέχρι και πριν τρία χρόνια που παραιτήθηκε από την προεδρία της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Κέντρου μετά από 35 συνεχόμενα χρόνια προσφοράς του. Πριν περίπου από 3-4 χρόνια έγραψε και εξέδωσε ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο σε μορφή μυθιστορήματος με τίτλο «Ραντεβού με το χθες» στα αγγλικά και ήδη μεταφράζεται και στα ελληνικά. Το Κέντρο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, το οποίο βρίσκεται πάντα στην καρδιά του, τον τίμησε πέρυσι στον εορτασμό της 50ής επετείου από την ίδρυσή του για την πολύτιμη παρουσία του στο Κέντρο. Οπως είπε ο ίδιος ο τιμώμενος, «ήμουν ευλογημένος από τον Θεό να ζήσω πολύ και αυτό είναι ένα δώρο από πάνω, αλλά τα δώρα δεν είναι μονόδρομος, έχουν επίσης καθήκοντα και ευθύνες… τα δώρα δεν είναι μόνο για να τα απολαμβάνεις αλλά και για να τα δίνεις πίσω. Ήμουν προνομιούχος να προσφέρω τον χρόνο, το ταλέντο και τον θησαυρό μου στο Κέντρο… πλούσιος δεν είναι αυτός που κρατάει πολλά, αλλά αυτός που δίνει περισσότερα».
Κύριε Στρατάκη πώς ξεκίνησε η συμμετοχή σας στο Κέντρο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών;
Αρχικά δεν είχα ιδέα για την ύπαρξη αυτού του κέντρου. Τη δεκαετία του ‘70, έλαβα ένα προσωπικό γράμμα από τον πρύτανη του Queens College, τότε, ο οποίος με προσκαλούσε να συμμετάσχω στο Κέντρο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, το οποίο είχε ήδη ιδρυθεί και λειτουργούσε. Ενθουσιάστηκα από αυτή την πρόταση, ότι στο Queens College, υπήρχε τέτοιο κέντρο, δεδομένου ότι όλοι γνώριζαν ότι είχε και ακόμα έχει τον μεγαλύτερο αριθμό Ελληνοαμερικανών φοιτητών από κάθε άλλο πανεπιστήμιο της Αμερικής. Την εποχή εκείνη που δέχτηκα την πρότασή αυτή, ήμουν επάνω στο ζενίθ της καριέρας μου, ιδιαίτερα απασχολημένος με τη δικηγορία σε ναυτιλιακά θέματα στην εταιρία Poles, Tublin, Stratakis & Gonzalez, LLP που είχε ιδρυθεί το 1957 και δύο μικρά παιδιά. Η εταιρεία αυτή υπάρχει ακόμα και είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος, γιατί ο γιος μου είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος σήμερα εκεί. «Αν θες να κάνεις τη δουλειά σου -λένε οι Αμερικανοί σαν παροιμία- να την δώσεις σε κάποιον που είναι πολύ απασχολημένος». Ετσι λοιπόν έγινε και με μένα.
Ποια ήταν η εμπειρία σας από το Κέντρο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών;
Θυμάμαι που πήγα στην πρώτη συνεδρίαση του Κέντρου. Τότε πληροφορήθηκα ότι ιδρυτής και διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών στο Queens College ήταν ο αείμνηστος Χάρης Ψωμιάδης, ένας υπέροχος άνθρωπος, φλογερός πατριώτης, οραματιστής, θεμελιωτής των Ελληνικών Σπουδών στην αμερικανική ανώτατη εκπαίδευση, ακούραστος αγωνιστής, ο οποίος ταπεινά και αθόρυβα έδινε τον επίμονο αγώνα του για την Ιστορία, τον πολιτισμό και τα δίκαια της Ελλάδας, της Κύπρου και του Πόντου. Ενας εμβριθής άνθρωπος, που είχε την ψυχή και την καρδιά του αφιερωμένη στο Κέντρο. Το Κέντρο αυτό μέχρι σήμερα έχει την έδρα του στο Τζέφερσον Χολ του Queens College. Έχει μία σουίτα με βιβλιοθήκη πολύ καλή ειδική για το θέμα Βυζαντινών και Ελληνοαμερικανικών Σπουδών.
Το κέντρο τότε που το γνώρισα είχε 23 δυναμικά μέλη. Θυμάμαι τον κύριο Τάκη Μεταξά, πατέρα του Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος ήταν και σύμβουλος του Δημάρχου της Νέας Υόρκης και άλλον ένα, που δυστυχώς έχει εξαφανιστεί από τη μνήμη μου στη λήθη του χρόνου. Το Κέντρο είχε καθηγητές που διδάσκουν την Ελληνική Ιστορία μετά την Επανάσταση του ’21 και επιπλέον κάθε χρόνο εξέδιδε ένα βιβλίο με το όνομα Journal of Modern Hellenism, το οποίο είχε πολλά άρθρα καθηγητών από διάφορα πανεπιστήμια της Αμερικής Βυζαντινολόγων και άλλων Ελληνοαμερικανών με πολύ ενδιαφέροντα θέματα. Τότε επιπλέον ο Χάρης Ψωμιάδης, προσκαλούσε καθηγητάς από διάφορα πανεπιστήμια, οι οποίοι έκαναν διαλέξεις στο αμερικανικό και ελληνοαμερικανικό ακροατήριο.
Το Κέντρο είχε επαφή με την Ομογένεια; Πόσο ενδιέφεραν τους Ελληνοαμερικανούς οι Βυζαντινές Σπουδές εκείνη την εποχή;
Ασφαλώς και είχε, για να απαντήσω στο πρώτο σας ερώτημα. Η Ομογένεια τότε έκανε μεγάλες προσφορές. Επίσης, σημαντικό ήταν και το φιλανθρωπικό έργο της εταιρείας του Ωνάση, το οποίο μας έδινε περίπου 100.000 το χρόνο. Σήμερα έχουμε περίπου 20 και ίσως παραπάνω δωρητές κάθε χρόνο υποτροφιών στους φοιτητές που παρακολουθούν τα μαθήματα στο Κέντρο, και μεμονωμένα άτομα που κάθε χρόνο στέλνουν ένα ποσό. Οσο για το ενδιαφέρον των Ελληνοαμερικανών, η Βυζαντινή Ιστορία είναι η μεσαιωνική Ιστορία του έθνους και έχει μια διαχρονική ζωή. Καταρχήν θα έπρεπε να ενδιαφέρει εμάς και όσους έχουν γεννηθεί εδώ και είναι ελληνικής καταγωγής, να μάθουν για το παρελθόν και την ιστορία του έθνους. Επιπλέον το Κέντρο αναφέρεται στην ιστορία του παρελθόντος για τα τελευταία 200 χρόνια, κάτι το οποίο πρέπει να μας ενδιαφέρει. Αυτή ήταν η απόφαση του Χάρη Ψωμιάδη που τον ενδιέφερε η μόρφωση των εδώ γεννημένων Ελλήνων των Αμερικανών ελληνικής προελεύσεως, που ήταν και ο ίδιος. Γι’ αυτό και πήρε όλες αυτές τις πρωτοβουλίες. Επίσης, κάναμε και κάποιες άλλες εκδηλώσεις, όπως κάθε χρόνο συνεχίζουμε να κάνουμε, όπως συνάντηση των αποφοίτων όπου προσκαλείται από το Κέντρο ένα σημαντικό πολιτικό η ακαδημαϊκό πρόσωπο.
Τι σημαίνει η ελληνική γλώσσα για σας ;
Η ελληνική γλώσσα είναι η κληρονομιά, η συνείδηση ενός ανθρώπου, αυτό που σηματοδοτεί την ύπαρξη της προέλευσης του καθενός από μας. Είμαστε άνθρωποι που επικοινωνούμε μόνο μέσω μιας γλώσσας. Η γλώσσα είναι το παν για επικοινωνία μεταξύ μας. Από μικρός μού άρεσε να γράφω, αλλά δεν μπορείς να γράψεις χωρίς πρώτα να διαβάσεις. Όλα αυτά προϋποθέτουν κάτι που είναι απαραίτητο κι αυτό είναι η γλώσσα και το πάθος. Αυτή τη στιγμή μιλάμε στην ελληνική γλώσσα επειδή ζούμε στην Αμερική. Πρέπει να έχουμε την ίδια ικανότητα, να μιλάμε τη γλώσσα του τόπου που ζούμε. Πιστεύω ότι είμαι δίγλωσσος και χαίρομαι γι’ αυτό. Η γλώσσα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε άνθρωπο, ο οποίος θέλει να είναι ζωντανός και να επικοινωνεί με τους γύρω του.
Μιλάτε τέλεια τα Ελληνικά, σαν να μη φύγατε ποτέ από την Ελλάδα…
Η γλώσσα είναι σαν ένα ζηλιάρη εραστή. Εάν τον εγκαταλείψεις θα σε εγκαταλείψει και αυτός. Ηρθα στην Αμερική το ’46 στην ηλικία των 18 ετών και σπούδασα στα αμερικανικά πανεπιστήμια, αλλά προσπάθησα να μη χάσω την κληρονομιά μου, που είναι η γλώσσα μας. Η γλώσσα των πατέρων μας. Γι’ αυτό προσπάθησα να την κρατήσω. Η γλώσσα μας παλεύει να συντηρηθεί. Αυτό το αντιμετωπίζουμε και σήμερα στο Κέντρο. Μέχρι ένα σημείο μας συντηρούσε το Queens College, δεδομένου ότι το κέντρο είναι ειδικό για τους Ελληνοαμερικανούς και Ιδρυμα Μελέτης. Λειτουργεί με καθηγητές που διδάσκουν μαθήματα γύρω από τα θέματα Βυζάντιο και Νεοελληνική Ιστορία. Είχαμε τότε αν θυμάμαι καλά δύο έδρες, αλλά έχει πολλά έξοδα διοικητικής φύσεως το Κέντρο, τα οποία δεν καλύπτει το Queens College.
Πείτε μας κάποιες όμορφες αναμνήσεις που έχετε από το Κέντρο.
Οι αναμνήσεις μου προέρχονται από τους εξαιρετικούς ομιλητές που είχαμε στις ετήσιες συναντήσεις. Διακεκριμένοι Ελληνες και Ευρωπαίοι πανεπιστημιακοί φιλοξενούνταν σε ετήσιες διαλέξεις που διοργάνωνε το Κέντρο και στη συνέχεια προσκεκλημένοι, καθηγητές και φοιτητές κατέληγαν στο σπίτι του Ψωμιάδη όπου συνέχιζαν τις συζητήσεις τους. Επιπλέον από τις συναντήσεις μεταξύ των μελών της συμβουλευτικής επιτροπής, όπου προήδρευα για πολλά χρόνια, έχω μοναδικές αναμνήσεις. Αυτές είναι μνήμες μου, πολύ ευχάριστες για μένα και φυσικά κάθε αρχή έχει και ένα τέλος.
Πηγή: www.ekirikas.com