Δημήτριος Φατούρος

Ο Δημήτριος Φατούρος ήταν έλληνας αρχιτέκτονας, ζωγράφος και πολιτικός. Ως αρχιτέκτονας και καθηγητής της Αρχιτεκτονικής, κατείχε εξέχουσα θέση στη διαμόρφωση του ελληνικού μεταπολεμικού αρχιτεκτονικού μοντερνισμού.

Ο Δημήτριος Φατούρος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1928. Στις τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου, από το 1945 έως το 1947, μαθήτευσε στο εργαστήριο του ζωγράφου και αρχιτέκτονα Παναγιώτη Μάρθα. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (πτυχίο 1952) κι ακολούθως υπηρέτησε ως επιμελητής στις έδρες του Δημήτρη Πικιώνη και εν συνεχεία του Νίκου Χατζηκυριάκου – Γκίκα έως το 1959, οπότε εξελέγη καθηγητής τού Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Διετέλεσε δύο φορές κοσμήτορας της Αρχιτεκτονικής Σχολής (1968-1969 και 1977-1978) και ισάριθμες πρύτανης του ΑΠΘ (1983-1985 και 1985-1988).

Εκπόνησε μελέτες, ατομικές ή σε συνεργασία με άλλους αρχιτέκτονες, για πολλά δημόσια κτίρια (Εθνική Πινακοθήκη, Αρχαιολογικά Μουσεία Καβάλας, Φιλίππων, Πολυγύρου, Γυμνάσιο Λαγκαδά, Κέντρο Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου στη Θεσσαλονίκη, Κλειστό Κολυμβητήριο της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων στον Πειραιά, Πάρκο στα νερά της Αγίας Βαρβάρας στη Δράμα κ.ά.) και ιδιωτικά (κατοικία Καζάζη στη Θεσσαλονίκη, κατοικία Λάγια στο Μαρκόπουλο, κατοικία Τσουκαλά στην Αίγινα κ.ά.).

Δίδαξε κι έδωσε διαλέξεις και σεμινάρια σε πολλά πανεπιστήμια της Ευρώπης και των ΗΠΑ, οργάνωσε πολλά ελληνικά και διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και ήταν ιδρυτικό μέλος και μέλος πολλών ελληνικών και διεθνών επιστημονικών και αρχιτεκτονικών εταιρειών και συλλόγων.

Δημοσίευσε περισσότερα από 150 άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά κι έγραψε πολλά βιβλία, μερικά από τα οποία είναι: «Μαθήματα Συστηματικής Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής» (1979), «Αλλαγή και πραγματικότητα στο Πανεπιστήμιο» (1975), «Εικαστική δίοδος» (1989), «Γραπτά Αρχιτεκτονικής 1952-1959» (1992), «Θεσσαλονίκη, Επιβίωση ή μεγάλη πόλη» (1993) κι «Ένα συντακτικό της αρχιτεκτονικής σύνθεσης (1993).

Ως ζωγράφος δραστηριοποιήθηκε μ’ ένα μεγάλο αριθμό ομαδικών και ατομικών εμφανίσεων, κυρίως κατά τη δεκαετία του ‘60. Ο πλαστικός προβληματισμός του κινείται ανάμεσα στην άμορφη τέχνη και τη γεωμετρική αφαίρεση, ενώ τον απασχόλησαν και οι αποδόσεις των σπαραγμάτων της λαϊκής μας κληρονομιάς. Το 1994 κυκλοφόρησε μία επιλογή των κριτικών του κειμένων με θέμα τη σύγχρονη ζωγραφική και γενικότερα τη μοντέρνα τέχνη.

Ο Δημήτριος Φατούρος διετέλεσε πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑΔΑΣ, 1973-1975), γενικός διευθυντής Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας (1974), πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (1982-1991), εκπρόσωπος, επικεφαλής της ελληνικής αποστολής στην Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας του Συμβουλίου της Ευρώπης (1974 και 1982-1988) και πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Πολιτισμού της ΕΟΚ (Βρυξέλλες, 1988-1990).

Το 1990 κατήλθε ως υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια διατέλεσε δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης. Μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Οκτωβρίου του 1993 ανέλαβε υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων στην τρίτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, στις 13 Οκτωβρίου 1993 και αντικαταστάθηκε από τον Γιώργο Παπανδρέου στον ανασχηματισμό της 8ης Ιουλίου 1994.

Το σύνολο του αρχιτεκτονικού μελετητικού του έργου, με έκδοση περιεκτικού καταλόγου, στον οποίο εκτός από ένα σχεδίασμα της αυτοβιογραφίας του περιλαμβάνονται κείμενα ανάγνωσης και ερμηνείας του, γραμμένα από μεγάλο αριθμό κριτικών της Αρχιτεκτονικής, παρουσιάστηκε σε δύο μεγάλες εκθέσεις: Μουσείο Μπενάκη (2009) και Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ (2010).

Ο Δημήτρης Φατούρος πέθανε στη Θεσσαλονίκη στις 8 Νοεμβρίου 2020, σε ηλικία 92 ετών.