Οι χαμηλές τιμές οίνων ευρωπαϊκής προέλευσης, η απουσία ελέγχων, η ισχνή ελληνική οινοπαραγωγή του 2024 και η χαμηλή διαθεσιμότητα οίνων (συνυπολογιζόμενων και των αποθεμάτων 31/7/2023) είναι τα πιθανά αίτια που ώθησαν τους Έλληνες οινοπαραγωγούς σε μια άνευ προηγουμένου έκρηξη εισαγωγών οίνων σε ποσότητα το 2024 κατά 39,95%, σε σύγκριση με το 2023 (25.512 τόνους / 2024 – 18.230 τόνους/2023).
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία που δημοσίευσε η ΕΛΣΤΑΤ και επεξεργάστηκε η ΚΕΟΣΟΕ, σε συνολικό επίπεδο μειωμένη παρουσιάζεται η αξία εισαγωγών το 2024 έναντι του 2023 (71.895.735 ευρώ/2024 – 76.662.390 ευρώ/2023) κατά 6,21%. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι το 2024 εισήχθησαν πολύ περισσότεροι φθηνοί οίνοι, που από την περαιτέρω ανάλυση προκύπτει ότι προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ενδοκοινοτική απόκτηση των οποίων σε μέση τιμή μονάδος ανά κιλό υποχώρησε κατά 33,36% το 2024 έναντι του 2023 (βλ. γράφημα).
Να επισημάνουμε ότι μόνο από τρεις χώρες της ΕΕ (Ιταλία, Ισπανία, Βουλγαρία) εισήχθησαν 20.643 τόνοι σε σύνολο 25.512 τόνων, γεγονός που έχει εγείρει μεγάλα ερωτήματα ως προς την επισήμανση με την οποία διακινήθηκαν οι οίνοι αυτοί στην ελληνική αγορά. Αποτέλεσμα της εκρηκτικής ανόδου των εισαγωγών ήταν και το γεγονός ότι για πρώτη φορά στα χρονικά οι εισαγωγές σε ποσότητα το 2024 (25.512.020 κιλά) υπερσκέλισαν τις αντίστοιχες εξαγωγές (25.164.991 κιλά).
Την εικόνα αυτή αποδίδουν οι συγκεντρωτικοί πίνακες ενδοκοινοτικών αποκτήσεων και εισαγωγών ελληνικού οίνου, που παρατίθενται (πίνακας 1). Από την ανάλυσή τους, προκύπτει ότι οι εισαγωγές οίνων αφορούν κυρίως ενδοκοινοτικές αποκτήσεις, δηλαδή από χώρες της ΕΕ από την οποία οι αποστολές μειώθηκαν κατά 5,89% σε αξία (68.756.333 ευρώ/2024 – 73.063.019 ευρώ/2023). Παρ’ όλα αυτά η σύγκριση των μεγεθών σε αξία, του 2024 με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας 2019 – 2023, παρουσιάζει αύξηση κατά 29,37%. Όσον αφορά τις ποσότητες οίνων, όπως προαναφέραμε, αυτές αυξήθηκαν κατακόρυφα το 2024, όσον αφορά τις αποκτήσεις από χώρες της ΕΕ κατά 41,21% (25.230 τόνοι/2024 – 17.867 τόνοι/2023), ενώ καταγράφεται αντίστοιχη αύξηση κατά 44,59%, συγκρίνοντας το 2024 με τον μέσο όρο εισαγωγών της προηγούμενης πενταετίας.
Συναρτώμενη με τα ανωτέρω μεγέθη, η μέση τιμή αγοράς οίνων από χώρες της ΕΕ ανά κιλό, μειώθηκε το 2024 κατά 33,36% (2,73 ευρώ/κιλό το 2024 – 4,09 ευρώ/κιλό το 2023), γεγονός που οφείλεται, όπως θα δούμε, στην απόκτηση οίνων από τη Βουλγαρία με μέση τιμή τα 0,42 ευρώ/κιλό.
Μείωση κατά 12,78% καταγράφεται στις εισαγωγές οίνου από τρίτες χώρες σε αξία (3.139.402 ευρώ/2024 – 3.599.371 ευρώ/2023). Σημαντική διαχρονική αύξηση των εισαγωγών αντικατοπτρίζεται στον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας (33,66%), ποσοστιαία μεταβολή επηρεασμένη από τη μεγάλη πτώση των αντίστοιχων μεγεθών το 2020 λόγω της πανδημίας, αλλά και από τη συνεχή αύξηση σε αξία των εισαγωγών οίνου, κατά τα υπόλοιπα έτη της πενταετίας.
Παρά την αύξηση εισαγωγών σε αξία, μείωση κατά 22,31% παρουσιάζουν οι ποσότητες εισαγωγής οίνων από τρίτες χώρες (282 τόνοι/2024 – 363 τόνοι/2023). Σημαντική είναι και η αύξηση της μέσης τιμής εισαγόμενων οίνων από τρίτες χώρες κατά 12,27% το 2024 έναντι του 2023 (9,92 ευρώ/κιλό το 2023 – 11,13 ευρώ/κιλό το 2024).
Η κατάταξη των χωρών που αποστέλλουν ή εξάγουν οίνους στην Ελλάδα από χώρες της ΕΕ ή τρίτες χώρες, με κριτήριο κατάταξης την ποσότητα, απεικονίζεται στον πίνακα 2.
Ενδοκοινοτικές αποκτήσεις ανά χώρα
Η Ιταλία και η Γαλλία κυριαρχούν στην τροφοδοσία οίνων στην ελληνική αγορά με διαφορετική στόχευση στις κατηγορίες της, όμως το 2024 και η Ισπανία και η Βουλγαρία σημείωσαν σημαντικές επιδόσεις. Αναλυτικότερα, ανά χώρα απόκτησης οίνων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η εικόνα είναι η εξής:
- Ιταλία: Πρωταθλήτρια εδώ και δεκαετίες είναι η Ιταλία ως προς την ποσότητα των οίνων που παραδίδονται στην Ελλάδα, αλλά πλέον από πέρυσι και ως προς την αξία, η οποία απέστειλε το 2024 το 41,95% των συνολικών ποσοτήτων οίνων που αποκτώνται από χώρες της ΕΕ.
Το 2024 κατεγράφη αύξηση των παραδόσεων οίνων από Ιταλία κατά 2,71% σε αξία (26.596.570 ευρώ/2024 – 25.894.764 ευρώ/2023), ενώ αντίστοιχη αύξηση κατά 42,4% καταγράφει και η σύγκριση του 2024 με τον μέσο όρο πενταετίας. Το ύψος της αξίας ενδοκοινοτικών αποκτήσεων από Ιταλία καταγράφει το υψηλότερο επίπεδο το 2024, σε σύγκριση με όλα τα προηγούμενα έτη.
Σημαντική αύξηση καταγράφουν και οι ποσότητες οίνου που παραδόθηκαν στην Ελλάδα το 2024 έναντι του 2023 από την Ιταλία κατά 28,40% (10.584.159 κιλά/2024 – 8.242.807 κιλά/2023), όπως και αύξηση κατά 22,49% καταγράφεται σε σχέση με τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Να σημειωθεί ότι το 2016 έως το 2019 εισήχθησαν αρκετά υψηλότερες ποσότητες οίνων με ανώτερη ποσότητα τα 13.129.738 κιλά το 2016.
Η άνοδος, όμως, της μέσης τιμής εισαγωγής των ιταλικών οίνων επηρέασε τις εισαγόμενες ποσότητες υπέρ άλλων χωρών της ΕΕ. Ισοδύναμη αυτών των μεταβολών είναι η μείωση της μέσης τιμής αγοράς οίνων από Ιταλία κατά 20,01% (3,14 ευρώ/κιλό/2023 – 2,51 ευρώ/κιλό/2024), τιμή που είναι αυξημένη σε σχέση με το επίπεδο των προηγούμενων πέντε ετών, κατά 14,28%.
Παρά το ότι από τη γειτονική χώρα αποκτώνται και εμφιαλωμένοι και χύδην οίνοι, είναι γνωστό ότι ο μεγαλύτερος όγκος αφορά τους χύδην οίνους, οι οποίοι πωλούνται στην Ελλάδα, σε άκρως ανταγωνιστικές τιμές με τους παραγόμενους ελληνικούς. Για μια ακόμη φορά, εγείρεται το θέμα της επισήμανσης των οίνων αυτών κατά την κυκλοφορία τους, στην ελληνική αγορά.
- Γαλλία: Η Γαλλία κατατάσσεται δεύτερη χώρα ενδοκοινοτικής απόκτησης οίνων από την Ελλάδα το 2024 σε αξία –μετά την πρωτοφανή υποχώρηση των εξαγωγών της σε αξία κατά σχεδόν 30%–, αλλά και δεύτερη σε ποσότητα. Το 2024 καταγράφει μείωση σε αξία των παραδόσεών της στην Ελλάδα κατά 29,54% (25.050.258 ευρώ/2024 – 35.553.062 ευρώ/2023). Ανεπαίσθητη αύξηση (0,82%) καταγράφεται πλέον, συγκρίνοντας τον μέσο όρο πενταετίας με το 2024.
Το ίδιο πτωτικά κινείται και το μέγεθος της ενδοκοινοτικής απόκτησης οίνων από τη Γαλλία με κριτήριο τις ποσότητες. Μείωση κατά 9,86% καταγράφουν οι ποσότητες οίνων που αποστέλλονται από τη Γαλλία προς την Ελλάδα (2.270.179 κιλά/2024 – 2.518.524 κιλά/2023). Οι ποσότητες αυτές, συγκρινόμενες με τον μέσο όρο πενταετίας, καταγράφουν αύξηση κατά 21,10%. Εντυπωσιακή είναι, όμως, η πτώση της μέσης τιμής αγοράς οίνων από τη Γαλλία το 2024 έναντι του 2023 και των προηγουμένων ετών, η οποία μειώνεται σημαντικά κατά 21,83% (14,12 ευρώ/κιλό /2023 – 11,03 ευρώ/κιλό/2024).
- Ισπανία: Εκρηκτική αύξηση, επίσης, καταγράφεται στις ισπανικές αποστολές οίνων προς την Ελλάδα το 2024 έναντι του 2023. Σε αξία το ποσοστό αποστολών αυξάνεται κατά 66,7% (4.672.235 ευρώ/2023 7.788.583 ευρώ/2024), αποστολές οι οποίες σε ποσότητα διπλασιάζονται σχεδόν έναντι του 2023, καταγράφοντας αύξηση κατά 94,06% (3.672.490 κιλά/2023 – 7.127.007 κιλά/2024).
Η μέση τιμή αγοράς ισπανικών οίνων παρουσίασε ομοίως μείωση κατά 14,1% στο 1,09 ευρώ/κιλό (1,27 ευρώ/κιλό 2023 – 1,09 ευρώ/κιλό/2024), τιμή που παραπέμπει στην αγορά χύδην οίνων και ανταγωνίζεται πλέον ευθέως τους ιταλικούς οίνους.
- Βουλγαρία: Ανησυχητική είναι και το 2024 η μεταβολή των μεγεθών ενδοκοινοτικών αποκτήσεων από τη Βουλγαρία. Η ανοδική πορεία των ενδοκοινοτικών αποκτήσεων συνεχίζει για δεύτερη συνεχή χρονιά. Το 2023, οι εισαγωγές κατέγραψαν αύξηση σε αξία κατά 1416,57%, έναντι του 2022, και επίσης αύξηση κατά 1955,12% αντίστοιχα σε ποσότητα. Το 2024, οι ενδοκοινοτικές αποκτήσεις σε αξία αυξήθηκαν κατά 53,12% έναντι του 2023 (796.789 ευρώ/2023 – 1.219.566 ευρώ/2024) και σε ποσότητα παρουσίασαν ομοίως αύξηση κατά 76,9% (1.657.327 κιλά/2023 – 2.931.862 κιλά/2024), ενώ η μέση τιμή μονάδος εισαγωγής υποχώρησε περαιτέρω κατά 13,45% στα 0,42 ευρώ/κιλό (0,48 ευρώ/κιλό /2023 – 0,42 ευρώ/κιλό/2024).
Να τονισθεί ότι η μέση τιμή μονάδος εισαγωγής το 2024 δείχνει μειωμένη σε σύγκριση με τον μέσο όρο πενταετίας κατά 15,9%. Οι επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν για την επισήμανση των οίνων από Ιταλία κατά την κυκλοφορία τους στην ελληνική αγορά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία για τους χύδην αποκτώμενους ενδοκοινοτικά οίνους από τη Βουλγαρία, η οποία φαίνεται ότι γίνεται δημοφιλής πλέον προμηθεύτρια αρκετών ελληνικών οινοποιείων. Οι εισαγωγές από τρίτες χώρες δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερες μεταβολές και αντιστοιχούν σε πολύ μικρό μερίδιο στην ελληνική αγορά.
Τέλος, πρέπει να επισημανθεί ότι η εικόνα του εμπορικού ισοζυγίου οίνου βαίνει μειούμενη ως προς το θετικό του πρόσημο σε αξία, ενώ για πρώτη φορά το 2024 εξελίχθηκε σε αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο οίνου ως προς την ποσότητα, σύμφωνα με τον πίνακα 3.
Πηγή: www.ypaithros.gr