Τα μονοκλωνικά αντισώματα ακούγονται όλο και περισσότερο ως μια εξαιρετικά αποτελεσματική θεραπεία για την ημικρανία. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι οι ασθενείς με ημικρανία που είναι χρειάζονται περισσότερες και πληρέστερες πληροφορίες για αυτή τη σχετικά καινούργια θεραπεία.
Ο πρώτος άνθρωπος που ήδη από το 2016 χορήγησε μονοκλωνικά αντισώματα για την ημικρανία στην Ελλάδα, τότε στο πλαίσιο κλινικών μελετών, είναι ο Δρ. Μιχαήλ Βικελής. Ο Δρ. Βικελής είναι Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine, Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών και Επιστημονικός Σύμβουλος του Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος. Σήμερα, μιλάει στο zougla.gr για το τα μονοκλωνικά αντισώματα για την ημικρανία, τα οφέλη, τα προβλήματα με την συνταγογράφηση τους και τους ενδοιασμούς που υπάρχουν, αν υπάρχουν.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Συνέντευξη στον Θάνο Ξυδόπουλο
Κύριε Βικελή, τι διαφορές έχει η θεραπεία, με τα μονοκλωνικά αντισώματα, από τις παλαιότερες θεραπείες για την ημικρανία;
Εξαρχής να πούμε πως είναι μια θεραπεία πραγματικά επαναστατική, γιατί εξαρχής σχεδιάστηκε με βάση τις επιστημονικές γνώσεις για το πως συμβαίνουν οι κρίσεις ημικρανίας και δεν ήταν αποτέλεσμα, όπως ισχύει για τα παλαιότερα φάρμακα, μιας τυχαίας παρατήρησης. Τα παλιά φάρμακα είχαν όλα άλλη αρχική χρήση, και όταν κάποια στιγμή παρατηρήθηκε πως για κάποιο λόγο ένα, για παράδειγμα, συγκεκριμένο αντιεπιληπτικό δρα και έναντι της ημικρανίας, μελετήθηκε περαιτέρω. Τα μονοκλωνικά αντισώματα φτιάχτηκαν εξαρχής με στόχο ένα χημικό συστατικό του οργανισμού μας που ονομάζεται CGRP και παίζει ρόλο στην ημικρανία, δεν ήταν θέμα τύχης. Επιπρόσθετα, το ότι είναι αντισώματα και όχι κλασικές χημικές φαρμακευτικές ουσίες δίνει το πρόσθετο πλεονέκτημα της χαμηλής πιθανότητας παρενεργειών. Όπως και τα εκατομμύρια εκατομμυρίων αντισώματα που κυκλοφορούν στο αίμα μας, έτσι και τα φτιαγμένα στο εργαστήριο αντισώματα κατά της ημικρανίας δεν αλληλεπιδρούν με άλλα φάρμακα, δεν μεταβολίζονται στο συκώτι ή τα νεφρά για να προκαλέσουν παρενέργειες από εκεί. Επίσης, η μορφή της θεραπείας αυτής μας δίνει δυνατότητα χορήγησης μία φορά το μήνα ή και μια φορά το τρίμηνο, σε αντίθεση με τις παλαιές θεραπείες που είναι ένα ή και 3-4 χάπια καθημερινά. Γενικά, τα μονοκλωνικά αντισώματα για την ημικρανία είναι σκευάσματα με πολλαπλά πλεονεκτήματα, έναντι των παλαιότερων θεραπειών.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Πολλοί άνθρωποι έχουν ακούσει πως οι θεραπείες με μονοκλωνικά αντισώματα έχουν πολλές παρενέργειες. Γιατί αυτό δεν ισχύει για τα μονοκλωνικά αντισώματα της ημικρανίας
Σε μεγάλο βαθμό, τα μονοκλωνικά αντισώματα έχουν παρενέργειες που έχουν να κάνουν με τη δράση τους, δηλαδή με το στόχο. Τα ίδια τα μόρια των αντισωμάτων, ειδικά στην εποχή μας που είναι ανθρωποποιημένα ή και εντελώς ανθρώπινα, δεν έχουν σημαντικό κίνδυνο παρενεργειών. Σωστά ο κόστος έχει ακούσει πως αντισώματα που δρουν στο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται σε ρευματολογικές παθήσεις, σε σκλήρυνση κατά πλάκας, σε ψωρίαση μπορεί να έχουν και σοβαρές ενδεχόμενες παρενέργειες. Ωστόσο, τα μονοκλωνικά αντισώματα της ημικρανίας, που στοχεύουν στο σύστημα του νευροπεπτίδιου CGRP δεν έχουν κάποια ανάμιξη με το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι οι παρενέργειες τους είναι εξαιρετικά λίγες.
Από πλευράς οφέλους, τι βλέπουν όσοι κάνουν αυτή τη θεραπεία;
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Η θεραπεία με τα μονοκλωνικά αντισώματα για ημικρανία είναι από τις πιο αποτελεσματικές. Οι περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν μεγάλη μείωση στη συχνότητα των κρίσεων, που μπορεί να είναι από 50 ως και πάνω από 90%, που συνήθως συνοδεύεται από μείωση στην ένταση και την διάρκεια, καθώς και από καλύτερη ανταπόκριση σε παυσίπονα, ακόμη και σε πιο «ελαφριά» που παλαιότερα δεν έπιαναν. Η δράση τους δεν εξασθενεί με τον χρόνο, αλλά πολλές φορές, όταν γίνει διακοπή, η ημικρανία μπορεί σταδιακά να υποτροπιάσει. Είναι σημαντικό να πω πως, προφανώς, δεν έχουν όλοι όσοι κάνουν τη θεραπεία άριστο αποτέλεσμα. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει εξήγηση, όπως το να μην είναι το πρόβλημα «καθαρή» ημικρανία, αλλά να συνυπάρχει και άλλους πονοκέφαλος, όπως μυϊκός. Σε άλλες πάλι δεν υπάρχει και αυτό είναι μια πρόκληση για γιατρούς και ερευνητές: το να βρούμε γιατί πολλοί ανταποκρίνονται καλά ή και άριστα, άλλα κάποιοι πολύ λιγότεροι ανταποκρίνονται λίγο ή και καθόλου.
Από όσο ξέρουμε, υπάρχουν ηλικιακοί περιορισμοί. Ο ΕΟΠΥΥ εγκρίνει την χρήση τους σε ασθενείς από 18 ως 65 ετών. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Θα πρέπει να διαχωρίσουμε τα επιστημονικά κριτήρια για την χορήγηση ενός φαρμάκου με τα κριτήρια των ασφαλιστικών φορέων, που καλούνται να αποφασίσουν και με βάση το κόστος. Ο ΕΟΠΥΥ, ως ο ασφαλιστικός φορέας των περισσότερων Ελλήνων, έχει θεσπίσει μια σειρά από πρόσθετα κριτήρια για να εγκρίνει τη χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων για την ημικρανία. Έτσι, ενώ τα σκευάσματα αυτά έχουν επίσημη ένδειξη «προφύλαξη από την ημικρανία σε ενήλικες που έχουν τουλάχιστον 4 ημέρες ημικρανίας ανά μήνα», ο ΕΟΠΥΥ έχει θέσει πρόσθετα κριτήρια που απαιτούν την ύπαρξη πάνω από 8 ημερών με ημικρανία το μήνα και την αποτυχία όλων των εγκεκριμένων θεραπειών πρώτης γραμμής, για να αποζημιώσει. Αυτά τα κριτήρια δεν είναι επιστημονικά, είναι οικονομικά και ασφαλώς δεν είναι ο κατάλληλος να τα κρίνει. Ωστόσο, το κριτήριο που ο ΕΟΠΥΥ έχει επίσης θέσει, να είναι ο ασθενής από 18 ως 65 ετών, είναι προφανέστατα λαθεμένο. Η επίσημη ένδειξη των φαρμάκων αφορά ενήλικες και τα φάρμακα αυτά έχουν δοκιμαστεί σε άτομα άνω των 65 ετών, έστω και πιο περιορισμένα, με καλή αποτελεσματικότητα και ασφάλεια. Μάλιστα, επισήμως στο φύλλο οδηγιών των περισσοτέρων από αυτά αναγράφεται πως σε άτομα άνω των 65 ετών, δεν απαιτείται καν προσαρμογή της δόσης. Όπως είπα και πριν, δεν μπορώ να κρίνω τα οικονομικά κριτήρια του ΕΟΠΥΥ, αλλά προφανώς δεν μπορεί να σταθεί ούτε οικονομικό, ούτε επιστημονικό κριτήριο που να αποκλείει τη χρήση σε συμπολίτες μας που βασανίζονται από την ημικρανία, απλά γιατί έχουν περάσει ένα ηλικιακό όριο.
Αν κάποιος κάνει θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα μηδενίζονται οι κρίσεις ημικρανίας; περνά οριστικά η ημικρανία ή βλέπει κανείς βελτίωση μόνο όσο κάνει τη θεραπεία;
Καμία θεραπεία για την ημικρανία δεν έχει ριζικό αποτέλεσμα, με την έννοια του ότι την κάνεις και το πρόβλημα περνάει για πάντα. Και αυτό συμβαίνει γιατί η ημικρανία είναι ασθένεια που οφείλεται στα γονίδια μας, στο DNA μας. Σαφώς και υπάρχουν περιπτώσεις που ασθενείς, μετά από μια οποιαδήποτε επιτυχημένη θεραπεία μπορεί να παραμείνουν μακροπρόθεσμα σε ύφεση, αλλά υπάρχουν και άλλοι που, αργά ή γρηγορότερα, υποτροπιάζουν. Στην περίπτωση αυτή μας ενδιαφέρει να μπορούμε, αν η θεραπεία που έχει γίνει είναι ασφαλής και αποτελεσματική, να παραταθεί για όσο χρειαστεί. Με τη θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα οι κρίσεις ημικρανίας αραιώνουν και γίνονται και πιο ήπιες, αλλά πάλι θα χρειαστεί αναλγητικό.
Έτσι, όσον αφορά μια κρίση, το πως περνάει η ημικρανία είναι το βασικό ερώτημα από πολλούς ασθενείς. Είναι σημαντικό να πούμε πως η έγκαιρη του σωστού φαρμάκου είναι η πιο καλή τακτική. Υπάρχουν τα εξειδικευμένα αντι-ημικρανικά παυσίπονα, όπως οι τριπτάνες που κυκλοφορούν στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια. Μάλιστα, μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα θα κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα ένας «έξυπνος» συνδυασμός τριπτάνης με αντιφλεγμονώδες αναλγητικό, στο ίδιο δισκίο, που έχει δείξει στις κλινικές μελέτες αλλά και στην εμπειρία στο εξωτερικό εξαιρετικά αποτελέσματα. Επίσης, υπάρχουν τα νέας γενιάς ειδικά αντι-ημικρανία παυσίπονα, με κύρια κατηγορία τα gepants, που έχουν καλό αποτέλεσμα και πάρα πολύ χαμηλά ποσοστά παρενεργειών, αλλά αναμένουμε την ένταξη τους στη λίστα του ΕΟΠΥΥ, να να μπορούν να συνταγογραφηθούν ευρέως.
Πηγή: www.zougla.gr