Για το παρόν και το μέλλον της ελληνικής κτηνοτροφίας, τα προβλήματα και τις κρίσεις που αντιμετωπίζει, αλλά και τις δομικές παρεμβάσεις και ενέργειες που πρέπει να γίνουν, προκειμένου το ελληνικό κρέας να ανακάμψει και να πρωταγωνιστήσει στην εγχώρια και διεθνή αγορά, μιλά αποκλειστικά στην «ΥΧ» ο πρόεδρος της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης του Κρέατος και του Τομέα της Κτηνοτροφίας (ΕΔΟΤΟΚΚ), Ιωάννης Φασουλάς.
Κύριε Φασουλά, έχετε πει αρκετές φορές ότι θέλετε να καταστήσετε το ελληνικό κρέας πρωταγωνιστή των εξελίξεων. Πώς θα το πετύχετε αυτό; Τι ενέργειες και κινήσεις πρέπει να γίνουν από όλη την αλυσίδα που εμπλέκεται στο κρέας, από τον κτηνοτρόφο έως το σφαγείο;
Ο ρόλος του υπουργείου ως συντονιστή των πολιτικών είναι καθοριστικός, αλλά απαιτείται καλύτερη συνεργασία με τους παράγοντες της αγοράς. Στόχος μας είναι να συμβάλουμε στη διαχείριση των προβλημάτων, αξιοποιώντας την πρακτική γνώση που προέρχεται από την ίδια την αγορά. Δεν επιδιώκουμε συνδιακυβέρνηση, αλλά μια ολοκληρωμένη, σφαιρική αντιμετώπιση των ζητημάτων. Χρειαζόμαστε δομικές παρεμβάσεις σε επίπεδο παραγωγής, οργάνωση των logistics, βελτίωση των πυλών εξόδου, όπως τα λιμάνια, χρηματοπιστωτικά εργαλεία και στενή συνεργασία με την πολιτεία.
Πρωτίστως, όμως, απαιτείται να θέσουμε ρεαλιστικούς στόχους, τους οποίους πιστεύω ακράδαντα ότι μπορούμε να πετύχουμε. Η ύπαρξη πιστοποιημένων μονάδων σε όλη την εμπορική αλυσίδα είναι απαραίτητη. Πρέπει να αναδειχθούν τα μοναδικά ποιοτικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής και της παραγωγικής διαδικασίας, με ιδιαίτερη έμφαση στη διατροφή των ζώων, τη χλωρίδα και τα βότανα που καταναλώνουν. Υπάρχουν κτηνοτρόφοι, όχι μόνο νέοι στην ηλικία, αλλά κυρίως στη νοοτροπία, που αξιοποιούν αυτά τα ξεχωριστά στοιχεία της χώρας και παράγουν κρέας υψηλής ποιότητας, με σεβασμό στην ευζωία των ζώων.
Αυτό το παράδειγμα πρέπει να υποστηριχθεί και να επεκταθεί, ώστε να δημιουργηθεί μια σύγχρονη, ανταγωνιστική και βιώσιμη κτηνοτροφία.
Μια και αναφερθήκατε στην πολιτεία, πόσο σας ακούει και κατά πόσο επιλύονται τα ζητήματά σας σε πολιτικό επίπεδο;
Η κτηνοτροφία και το κρέας είναι τομείς ιδιαίτερα δυναμικοί και μεταλλασσόμενοι πολλές φορές σε εβδομαδιαία βάση. Αυτό απαιτεί και τα ανάλογα αντανακλαστικά από πλευράς πολιτικής ηγεσίας. Από τότε που ξεκίνησα εγώ, με στόχο τη δημιουργία της ΕΔΟΤΟΚΚ, κανένας υπουργός δεν έχει αντιμετωπίσει τον θεσμό της Εθνικής Διεπαγγελματικής, οι οποίες κατέχουν ένα τεράστιο εύρος τεχνογνωσίας για το προϊόν τους, με τη σοβαρότητα που της αρμόζει.
Για τον εκάστοτε υπουργό θα μπορούσε να λειτουργεί ως «εγκυκλοπαίδεια» κυρίως για τα πρακτικά θέματα της αγοράς, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Συνεπώς, σημαντικό ρόλο παίζει ο σωστός συντονισμός και η θέληση της πολιτικής ηγεσίας να βρίσκεται σε ανοιχτή επικοινωνία με τους παράγοντες της αγοράς.
Η ΕΔΟΤΟΚΚ εκπροσωπεί τον τομέα του κρέατος συνολικά, αλλά και ειδικά. Η κτηνοτροφία θα λέγαμε πως είναι μια πολύπαθη δραστηριότητα. Το κόστος παραγωγής ήταν και παραμένει μεγάλο «αγκάθι». Ποιο προβλέπεται να είναι το μέλλον;
Για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις προκλήσεις στην κτηνοτροφία, πρέπει να ξεκινήσουμε από τα βασικά, δηλαδή να προχωρήσουμε σε μια πλήρη ανάλυση του πραγματικού κόστους λειτουργίας κάθε μονάδας, λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική περιοχή, καθώς οι δαπάνες διαφέρουν σημαντικά ανάμεσα σε νησιά, πεδινές περιοχές και ορεινά μέρη. Το μεταφορικό κόστος μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι δυσβάσταχτο, γι’ αυτό η τιμή πώλησης πρέπει να αναπροσαρμόζεται με τέτοιον τρόπο ώστε να αντικατοπτρίζει το πραγματικό κόστος στην τελική τιμή προς τον καταναλωτή.
Μόνο έτσι θα προκύψει μια καθαρή εικόνα της βιωσιμότητας κάθε μονάδας και περιοχής, επιτρέποντάς μας να καθορίσουμε ποιες από αυτές μπορούν να σταθούν μελλοντικά, αλλά και να εξετάσουμε, μέσα από τα δεδομένα των 13 περιφερειών, ποιο μοντέλο παραγωγής είναι κατάλληλο για κάθε μία.
Είναι επείγον να δοθεί έμφαση στο κόστος εκτροφής στα νησιά, όπου δεν είναι δυνατό να παραμένει η τελική τιμή ίδια, ενώ π.χ. το τριφύλλι κοστίζει 0,23 στα πεδινά και 0,50 στο νησί. Με βάση την πρακτική μας γνώση, ως ΕΔΟΤΟΚΚ, έχουμε ήδη καταθέσει προτάσεις στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και στο υπουργείο Ανάπτυξης για την εκπόνηση ενός μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού, ώστε να διασφαλιστεί η μελλοντική ευρωστία του πρωτογενούς τομέα και της κτηνοτροφίας στη χώρα.
Ακόμη ένα πλήγμα στην ελληνική κτηνοτροφία είναι οι πρόσφατες ζωονόσοι και η απώλεια ενός μεγάλου μέρους του ζωικού κεφαλαίου μας. Εκτιμάτε ότι θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί καλύτερα η κατάσταση;
Το πάγιο αίτημά μας είναι να βρεθούν ξανά οι κτηνίατροι στα μαντριά και οι γεωπόνοι στα χωράφια. Το θέμα είναι να εφαρμόζεται πρόληψη και όχι απλώς διάγνωση, γιατί όταν φτάσουμε στο στάδιο της διάγνωσης, συνήθως είναι ήδη αργά. Πρέπει να υπάρξει ένα αντίστοιχο μοντέλο με τα αγροτικά ιατρεία, δηλαδή οι κτηνίατροι να βρίσκονται συστηματικά στο πεδίο, να καταγράφουν τα προβλήματα από κοντά, να βλέπουν πώς εφαρμόζεται η θεωρία στην πράξη και να μεταφέρουν τη γνώση στον παραγωγό όλο τον χρόνο, διασφαλίζοντας την επισιτιστική ασφάλεια.
Μόνο με σύγχρονες πρακτικές θα επιτευχθεί η οικονομική βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και θα δοθεί κίνητρο στα παιδιά των παραγωγών να συνεχίσουν τη δουλειά. Όπως έχει φανεί ξεκάθαρα και από την κρίση εμπιστοσύνης που αντιμετωπίζει το αιγοπρόβειο κρέας, καθώς και από την εμφάνιση των ζωονόσων, ο πρωτογενής τομέας χρειάζεται επειγόντως περαιτέρω εκσυγχρονισμό και οργάνωση. Σε αυτό το πλαίσιο, η σωστή στελέχωση των κτηνιατρικών υπηρεσιών καθίσταται επιτακτική, τόσο για την αποτελεσματική διενέργεια ελέγχων όσο και για την επιτάχυνση όλων των σχετικών διαδικασιών.
Πιστεύετε ότι θα ανακάμψει η κτηνοτροφική παραγωγή ή μήπως όποιος κτηνοτρόφος «επιζήσει» θα στραφεί στην εισαγωγή ξένων φυλών;
Η κτηνοτροφία μπορεί και πρέπει να ανακάμψει, όμως για να συμβεί αυτό χρειάζεται ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός, πλήρης αποτύπωση της εικόνας, αξιολόγηση της βιωσιμότητας και καταγραφή του ζωικού κεφαλαίου από την αρχή. Είναι απαραίτητο να καταγράψουμε τις ντόπιες φυλές και να τις στηρίξουμε. Μια πρώτη κίνηση θα ήταν να ενισχυθούν παραπάνω τα Κέντρα Γενετικής Βελτίωσης.
Θα συμβάλει στην υποστήριξη των αυτόχθονων φυλών, στην παραγωγή προϊόντων ΠΟΠ και, τελικά, στη διασφάλιση μιας πιο στέρεης βάσης για την κτηνοτροφία και τη διατροφική μας αυτάρκεια. Αυτή η ανάγκη γίνεται πιο επιτακτική αν σκεφτούμε ότι στη Βόρεια Ευρώπη απομακρύνονται, και μάλιστα λανθασμένα, από την κτηνοτροφία και τη γεωργία γενικότερα. Η επίτευξη μεγαλύτερης διατροφικής αυτάρκειας δεν αφορά απλώς την ευημερία ενός κλάδου, αλλά αποτελεί εθνική προτεραιότητα, όπως ακριβώς συμβαίνει και με το θέμα της υπογεννητικότητας που έχει πλέον εισέλθει στη δημόσια συζήτηση.
Θα κυριαρχήσει –ή κυριαρχεί– το εισαγόμενο κρέας στην Ελλάδα; Αντίστοιχα, θα μπορούσαμε να έχουμε επάρκεια; Χρειαζόμαστε συνολική αντιμετώπιση/στρατηγική;
Οι μεγάλες εισαγωγές αφορούν κυρίως το βόειο και το χοιρινό κρέας, με την αυτάρκεια της χώρας να βρίσκεται κάτω από το 20% των συνολικών αναγκών, γεγονός που σημαίνει ότι για κάθε εγχώρια μονάδα παραγωγής εισάγουμε τέσσερις. Αντίθετα, στο αιγοπρόβειο και στο κοτόπουλο υπάρχει ήδη αυτάρκεια και σταδιακά αναπτύσσονται εξαγωγές, αν και ξεκινούν από πολύ χαμηλή βάση.
Ακόμα και σε μια δύσκολη χρονιά, η ζήτηση από χώρες της Νότιας Ευρώπης παραμένει υψηλή, ζητώντας μας να τις τροφοδοτήσουμε, παρά τις δυσκολίες. Επίσης, ο Έλληνας καταναλωτής δεν πτοήθηκε και συνέχισε να στηρίζει το ελληνικό αρνί. Έτσι, η τιμή του αρνιού κράτησε με κύριο λόγο την έντονη ζήτηση τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή αγορά.
Αυτό δείχνει τον δρόμο προς την ανάπτυξη, αρκεί να ακούσουμε τις ανάγκες και να ανοίξουμε νέες αγορές, προκειμένου να καταστήσουμε βιώσιμη την παραγωγή. Θέλω να τονίσω κάτι: Δεν μας ενδιαφέρει απλώς η επιδότηση, αλλά η ουσιαστική ενίσχυση της παραγωγής, με επιβράβευση εκείνων που μοχθούν ώστε να κερδίζει ολόκληρη η αλυσίδα, από τον παραγωγό έως τον καταναλωτή. Η χώρα μας διαθέτει ιδιαίτερα τοπικά πιάτα, με προϊόντα του πρωτογενούς τομέα να αναδεικνύουν την τοπική γαστρονομία και να αποτελούν το ιδανικό διαβατήριο για τις εξαγωγές.
Μπορούμε να πετύχουμε αυτούς τους στόχους, και η ύπαρξη και λειτουργία της Διεπαγγελματικής είναι καθοριστικός παράγοντας για να οργανωθεί μια ισορροπημένη παραγωγή, να διασφαλιστούν οι τιμές και να διατηρηθεί η ανταγωνιστικότητα στην εσωτερική και στη διεθνή αγορά. Πρέπει, ωστόσο, να θυμόμαστε ότι η προσπάθεια αφορά όλα τα τμήματα της αλυσίδας, από τους παραγωγούς έως τους παχυντές και την επεξεργασία/τυποποίηση, και όλοι χρειάζονται ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο λειτουργίας. Σε αυτό το σημείο, ο ρόλος της πολιτείας είναι εξαιρετικά σημαντικός, για να στηρίξει την προσπάθεια αυτή.
Από τα βασικά προϊόντα της κτηνοτροφίας είναι το γάλα. Τι γίνεται σε αυτό το θέμα;
Βρισκόμαστε ήδη σε συνεργασία με την αντίστοιχη Διεπαγγελματική της Φέτας, όπως και με τον ΣΕΒΓΑΠ, σε ζητήματα που αφορούν τόσο το κρέας όσο και το γάλα. Πολύ συχνά, τα προβλήματα είναι κοινά, απλώς αλλάζει το προϊόν. Είναι απαραίτητο να επιτύχουμε υψηλή γαλουχία και να θωρακίσουμε τον «λευκό χρυσό» της χώρας, δίνοντας υψηλή προτεραιότητα στη φέτα και αναγνωρίζοντας ότι γάλα και κρέας αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Όμως, για τα θέματα αυτά πιο αρμόδιοι είναι οι φίλοι πρόεδροι του ΣΕΒΓΑΠ και της Διεπαγγελματικής Φέτας.
Τι δράσεις και δραστηριότητες αναπτύσσει και θα αναπτύξει στο μέλλον η ΕΔΟΤΟΚΚ για την προστασία και την προώθηση του κρέατος; Ποιες είναι οι προτεραιότητές σας;
Βασική μας προτεραιότητα είναι η εισαγωγή μιας νοοτροπίας που θα προωθεί την πρόοδο του κλάδου μέσω ουσιαστικής συνεργασίας. Με αυτό το πνεύμα έχουμε διευρύνει τις επαφές μας, τόσο σε θεσμικό επίπεδο με εκπροσώπους άλλων κλάδων και διεπαγγελματικές οργανώσεις, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως με την UECBV, όπου παρουσιάσαμε τις ελληνικές θέσεις για κρίσιμα ζητήματα, μεταξύ των οποίων η κατάψυξη κρέατος, η μεταφορά ζώων και η πρόληψη και αντιμετώπιση των ζωονόσων. Η συνεργασία με ευρωπαϊκούς φορείς είναι απαραίτητη για να μεταφέρουμε τις ελληνικές προτεραιότητες στα κέντρα αποφάσεων της ΕΕ και να διασφαλίσουμε ότι η φωνή μας ακούγεται.
Στην Ελλάδα, είναι ανάγκη να έχουμε ισχυρές και ενωμένες διεπαγγελματικές οργανώσεις που θα μπορούν να προωθήσουν αποτελεσματικά τον γεωργικό και κτηνοτροφικό τομέα, ειδικά τώρα που οι περισσότερες αποφάσεις λαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην Ευρώπη, έχουν αρχίσει να μας ακούν περισσότερο και γι’ αυτό οφείλουμε να είμαστε καλά οργανωμένοι, άμεσοι και ενωμένοι, ώστε να αξιοποιούμε στο έπακρο τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται.
Πηγή: www.ypaithros.gr