Ο αμερικανός ράπερ και επιχειρηματίας JAY-Z (παλαιότερα Jay-Z , Jay Z και Jazzy) είναι μία από τις σημαντικότερες και επιδραστικότερες προσωπικότητες του χιπ-χοπ. Δημιούργησε αίσθηση από το πρώτο του κιόλας άλμπουμ στα μέσα της δεκαετίας του ’90, τόσο όσο μουσικός, όσο και μετέπειτα ως επιχειρηματίας στο χώρο της ψυχαγωγίας.
Ο Σον Κόρεϊ Κάρτερ, όπως είναι το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1969 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης και μεγάλωσε με τη μητέρα του στις δημοτικές πολυκατοικίες της περιοχής. Οι νεανικές εμπειρίες του από την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών κυριάρχησαν στους στίχους των τραγουδιών του, όταν άρχισε να ραπάρει με το καλλιτεχνικό όνομα Jazzy, που σύντομα συντομεύτηκε σε Jay-Z (ένα όνομα που ενδέχεται να προήλθε από την εγγύτητα των γραμμών J και Z του μετρό της γειτονιάς του).
Ντεμπούτο με το άλμπουμ «Reasonable Doubt»
Ο Jay-Z με δύο φίλους του ίδρυσαν τη δισκογραφική εταιρεία Roc-A-Fella Records, προκειμένου να κυκλοφορήσει το ντεμπούτο του άλμπουμ «Reasonable Doubt» (1996), το οποίο σημείωσε μεγάλη επιτυχία και πούλησε περισσότερα από ένα εκατομμύριο αντίτυπα στις ΗΠΑ. Ακολούθησε μία σειρά εξίσου επιτυχημένων άλμπουμ με ρυθμό τουλάχιστον ένα κάθε χρόνο έως το 2003.
Το «Vol. 2: Hard Knock Life» (1998) έφτασε στο Νο1 του αμερικανικού πίνακα επιτυχιών (Top-200 του Billboard) και του χάρισε το πρώτο Γκράμι, για το καλύτερο ραπ άλμπουμ. Το άλμπουμ «The Blueprint» (2001) με τη μεγάλη επιτυχία «Izzo (H.O.V.A.)» εδραίωσε τη θέση του ως μία από τις εξέχουσες φωνές του χιπ-χοπ στην αυγή του 21ου αιώνα.
Η καταδίκη του σε τριετή δικαστική επιτήρηση επειδή είχε μαχαιρώσει έναν ομότεχνό του σε κλαμπ της Νέας Υόρκης το 1999 δεν εκτροχίασε στο ελάχιστο την καριέρα του. Ωστόσο, πριν από την κυκλοφορία του «The Black Album» (2003), ο Jay-Z ανακοίνωσε την αποχώρησή του ως καλλιτέχνης.
«99 Problems» και συνεργασία με Linkin Park
Ο φαινομενικά αποχαιρετιστήριος δίσκος του αποδείχθηκε ένας από τους δημοφιλέστερους της έως τότε καριέρας του με το σινγκλ «99 Problems», σε παραγωγή Ρικ Ρούμπιν, να ξεχωρίζει και να προκαλεί συζητήσεις. Το 2004 ανέλαβε πρόεδρος της δισκογραφικής εταιρείας Def Jam κι έγινε ένας από τους πλέον υψηλόβαθμους αφροαμερικανούς στη μουσική βιομηχανία εκείνου του καιρού.
Παρά τη «συνταξιοδότησή» του, ο Jay-Z παρέμεινε εξαιρετικά ενεργός μουσικά. Συνεργάστηκε με το ροκ γκρουπ Linkin Park το 2004 και εμφανίστηκε σε ηχογραφήσεις πολλών άλλων καλλιτεχνών, όπως του Κάνιε Γουέστ, τον οποίο είχε βοηθήσει αρκετά στην καριέρα του και της Μπιγιονσέ, με την οποία διατηρούσε σχέση και την παντρεύτηκε τελικά το 2008.
Οι επιχειρηματικές επιτυχίες
Ο Jay-Z δημιούργησε επίσης ένα μεγάλο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται μία εταιρεία παραγωγής ταινιών, μία σειρά ρούχων και μερίδιο στο μετοχικό κεφάλαιο στην ομάδα μπάσκετ του NBA, Νιου Τζέρσεϊ Νετς, την οποία αργότερα βοήθησε να μετεγκατασταθεί στη γενέτειρά του, το Μπρούκλιν και να μετονομασθεί σε Μπρούκλιν Νετς.
Επέστρεψε επίσημα στις ηχογραφήσεις το 2006 με το άλμπουμ «Kingdom Come» και το 2007, λίγο μετά την κυκλοφορία του άλμπουμ «American Gangster», παραιτήθηκε από τη θέση του προέδρου της Def Jam. Τον επόμενο χρόνο ίδρυσε την εταιρεία Roc Nation, που έγινε σύντομα η ναυαρχίδα των επιχειρήσεών του στο χώρο της ψυχαγωγίας.
Οι συνεργασίες
Ο Jay-Z απέδειξε ότι παρέμεινε ένας από τους πιο εμπορικούς μουσικούς της ραπ, όταν ξεκίνησε μία πολύ επιτυχημένη περιοδεία με ένα άλλο μεγάλο όνομα του χώρου, τη Μαίρη Μπλάιτζ, το 2008. Την επόμενη χρονιά κυκλοφόρησε το «Blueprint 3», ένα άλμπουμ που ενσωμάτωνε και τον ήχο παραγωγών, όπως ο Κάνιε Γουέστ και Τιμπάλαντ.
Έβγαλε δύο μεγάλες επιτυχίες που κέρδισαν Γκράμι, το «Empire State of Mind», ένα τραγούδι αγάπης για τη Νέα Υόρκη με τα φωνητικά της Αλίσια Κις και το αποφασιστικό «Run This Town», στο οποίο συμμετείχαν ο Κάνιε Γουέστ και η Ριάνα.
Το «Watch the Throne» (2011), μία φιλόδοξη και πολύ αξιόλογη συνεργασία με τον Κάνιε Γουέστ, αποδείχθηκε εξίσου καρποφόρα, με τα σινγκλ «Otis», «Niggas in Paris» και «No Church in the Wild» να κερδίζουν επίσης Γκράμι. Ανάμεσα στις δύο κυκλοφορίες, ο Jay-Z δημοσίευσε τα απομνημονεύματά του με τον τίτλο «Decoded» (2010).
Ο Jay Z (έχοντας απαλείψει την παύλα από το όνομά του) επέστρεψε το 2013 με το άλμπουμ «Magna Carta Holy Grail», το οποίο, σε αποκλειστική συμφωνία με τη Samsung, διατέθηκε δωρεάν στους χρήστες των έξυπνων τηλεφώνων της εταιρείας αρκετές ημέρες πριν από την επίσημη κυκλοφορία του. Αν και το άλμπουμ έλαβε χλιαρές κριτικές, ανέβηκε στο Νο1 του αμερικάνικου πίνακα επιτυχιών και απέσπασε δύο Γκράμι. Κέρδισε άλλα δυο Γκράμι ένα χρόνο αργότερα για τη συνεργασία του στο τραγούδι της Μπιγιονσέ «Drunk in Love».
Η “απάντηση” στην Μπιγιονσέ
Το 2017 ο JAY-Z (με κεφαλαία τα γράμματα και την επαναφορά της παύλας στο όνομά του) κυκλοφόρησε το δέκατο τρίτο στούντιο σόλο άλμπουμ του με τίτλο «4:44». Ήταν μία εξαιρετικά ειλικρινής δουλειά που ήταν, εν μέρει, απάντηση στο άλμπουμ της Μπιγιονσέ «Lemonade» (2016), στο οποίο τον είχε κατηγορήσει για μοιχεία. Ο JAY-Z παραδέχτηκε την απιστία του, ενώ σε άλλα τραγούδια του δίσκου αναφέρθηκε στο ρατσισμό και την πολιτική.
Το 2017 ο JAY-Z έγινε ο πρώτος ράπερ που εισήλθε στο Πάνθεον των Τραγουδοποιών (Songwriters Hall of Fame). Το 2018, αυτός και η Μπιγιονσέ με το όνομα Carters, κυκλοφόρησαν το συλλογικό άλμπουμ «Everything Is Love», το οποίο κέρδισε το Γκράμι του καλύτερου σύγχρονου άλμπουμ. Τον Νοέμβριο του 2021 ο JAY-Z έγινε δεκτός στο Πάνθεον του Ροκ εντ Ρολ (Rock and Roll Hall of Fame).
Πηγή: www.sansimera.gr