«Η εμπειρία που αποκτήθηκε στα χρόνια της πανδημίας της Covid-19 είναι αδιαμφισβήτητη. Θα ευχόμουν ωστόσο να μη χρειαστεί να την «αξιοποιήσουμε» στο μέλλον για παρόμοιας έκτασης καταστάσεις. Να μη χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε αντίστοιχες δυσκολίες και απώλειες ζωών»: αυτή είναι η ευχή του γιατρού στο ΑΧΕΠΑ Θεόφιλου Χρυσανθίδη, ο οποίος κλήθηκε να φροντίσει την «ασθενή 0». Οι δυο τους στις 26 Φεβρουαρίου του 2020 έμελλε να γραφτούν στην Ιστορία ως οι πρώτοι στη χώρα μας που… αναμετρήθηκαν με τον τότε άγνωστο ιό.
«Η συσσωρευμένη γνώση που έχουμε αποκτήσει σίγουρα μας έχει κάνει καλύτερους»
Το κεφάλαιο της πανδημίας στην Ελλάδα επισήμως ξεκινά να γράφεται το απόγευμα της Τρίτης, στις 25 Φεβρουαρίου του 2020. Οπως περιγράφει ο κ. Χρυσανθίδης στα «ΝΕΑ», το ΑΧΕΠΑ είχε οριστεί νοσοκομείο αναφοράς. Σε αυτό απευθύνονταν εκείνοι οι πολίτες που εμφάνιζαν ύποπτα συμπτώματα. Το ίδιο έπραξε και η 38χρονη σχεδιάστρια μόδας, η οποία είχε πρόσφατα επιστρέψει από το Μιλάνο. «Το επιδημιολογικό προφίλ της και η συμπτωματολογία της έθεσαν την υποψία. Υποβλήθηκε σε τεστ».
Ο παθολόγος – λοιμωξιολόγος τής εξήγησε πως έπρεπε να παραμείνει στο νοσοκομείο, σε θάλαμο αρνητικής πίεσης, εν αναμονή των αποτελεσμάτων του μοριακού ελέγχου που τότε έπαιρνε πολλές ώρες για να βγουν. Αφουγκράστηκε το άγχος της. Προσπάθησε να την καθησυχάσει. Την επομένη το πρωί βρίσκει τον γιατρό να προετοιμάζεται. Το πρωτόκολλο επιβάλλει να φορέσει την προστατευτική στολή του με προσοχή, ώστε να της ανακοινώσει τα νέα κατ’ ιδίαν. Η PCR εξέταση, όπως και η δεύτερη που ακολούθησε ώστε να περιοριστεί κάθε πιθανότητα λάθους, καθιστούν βέβαιη την πρώτη περίπτωση της νόσου στην Ελλάδα.
Πρώτο θέμα στις ειδήσεις
Ο γιατρός σχολιάζει με χιούμορ πως «οι δημοσιογράφοι κινούνται με μεγάλη ταχύτητα». Οταν εισέρχεται στον θάλαμο όπου νοσηλεύεται η «ασθενής 0», διαπιστώνει πως εκείνη ήδη γνωρίζει. Η είδηση παίζει στις τηλεοράσεις και έχει γίνει πρώτο θέμα στις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. Ετσι, εκείνος απλά περιορίζεται στο να απαντήσει θετικά όταν τον ρωτά: «Ισχύει; Είμαι θετική;».
Οι λοιμωξιολόγοι του τμήματος έκτοτε προετοιμάζονται για το άγνωστο. Ευτυχώς τα 24ωρα κυλούν με την κυρία Βουλγαρίδου να εκδηλώνει ήπια συμπτωματολογία. Επειτα από λίγες ημέρες, τον ίδιο αρνητικό θάλαμο τον μοιράζεται με τον γιο της, που επίσης βγήκε θετικός στην Covid-19. «Η σκέψη μας ήταν κυρίως στο παιδί. Θα ήταν πολύ σκληρό γι’ αυτό να βρίσκεται μόνο του, στην απομόνωση».
Εκ των υστέρων παραδέχεται πως το «κρούσμα 0» δεν τους προετοίμασε για εκείνα που θα έρχονταν. «Ευτυχώς, η κλινική τους εικόνα ήταν πολύ καλή. Το πρώτο κρούσμα είχε την ιδιαιτερότητά του ακριβώς επειδή ήταν το πρώτο. Αλλά ακολούθησαν περιπτώσεις, αντικειμενικά, πολύ πιο δύσκολες». Στέκεται στο καθημερινό στρες, στην αγωνία για την έκβαση περιστατικών με ιδιαίτερα βαριά συμπτωματολογία. Ανάμεσά τους νέοι άνθρωποι, χωρίς άλλα προβλήματα υγείας, παρουσίαζαν σοβαρή αναπνευστική δυσχέρεια.
«Εµπόλεµη ζώνη»
Επειτα ο κ. Χρυσανθίδης στέκεται σε μία ακόμη σημαντική απώλεια στα χρόνια της πανδημίας: αυτή της ανθρώπινης επαφής και αμεσότητας. «Ισως μία από τις πιο δύσκολες στιγμές της καθημερινότητας εκείνης της περιόδου είναι η τηλεφωνική επικοινωνία με τους συγγενείς των ασθενών. Η πληροφορία που καλείσαι να μεταφέρεις στους οικείους, χωρίς να μπορείς να τους κοιτάξεις στα μάτια, καθώς επίσης και η αδυναμία άμεσης επαφής και επικοινωνίας των συγγενών με τους νοσηλευόμενους».
Ακόμη και τις λίγες ώρες που περνούσε στο σπίτι του, δεν απενεργοποιούσε ποτέ το τηλέφωνό του. «Εάν δεν με καλούσαν από το νοσοκομείο, θα δεχόμουν σίγουρα κλήσεις από φίλους, συγγενείς ή από γνωστούς γνωστών που εμφάνιζαν συμπτώματα». Παρομοιάζει τα όσα εκτυλίχθηκαν το φθινόπωρο του 2020, την άνοιξη του 2021, το φθινόπωρο του 2021 και τα επόμενα κύματα των πρώτων πανδημικών ετών με «εμπόλεμη ζώνη».
Εξηγεί πως σε κάθε εφημερία αναλογούσαν ακόμη και 70-80 νέες εισαγωγές. «Επρόκειτο για την κορυφή του παγόβουνου. Και αυτό διότι αρκετοί απέφευγαν το νοσοκομείο έως ότου εκδηλώσουν σοβαρή αναπνευστική διαταραχή, με αποτέλεσμα να έχει στο μεταξύ χαθεί πολύτιμος χρόνος».
Η παρακαταθήκη της Covid
Την εποχή της πρωτόγνωρης αυτής υγειονομικής κρίσης, οι λοιμωξιολόγοι που υπηρετούσαν στο ΑΧΕΠΑ δεν επαρκούσαν. Ούτε οι παθολόγοι και πνευμονολόγοι. «Κάθε ιατρικό χέρι που υπήρχε διαθέσιμο έμπαινε στη μάχη», τονίζει. Και συμπληρώνει με νόημα πως μία σημαντική παρακαταθήκη που άφησε ο SARS-CoV-2 είναι η αναγνώριση της αναγκαιότητας των λοιμωξιολόγων στο ΕΣΥ. Σήμερα στο ίδιο νοσοκομείο υπηρετούν πέντε γιατροί της ίδιας ειδικότητας, ενώ παράλληλα εκπαιδεύονται στο κρίσιμο αυτό πεδίο αρκετοί νέοι επιστήμονες.
«Το 2021 εγκαινιάστηκε στο ΑΧΕΠΑ, έπειτα από εντατικές προσπάθειες του υπευθύνου του Τμήματος Λοιμώξεων Συμεών Μεταλλίδη, της Διοίκησης αλλά και πολλών τοπικών φορέων, η νέα Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων. Αργότερα, ανακαινίστηκε η Α’ Παθολογική Κλινική και ακολούθησαν και άλλες. Εν πολλοίς, η πανδημία ανέδειξε ότι το σύστημα υγείας πρέπει να ενισχυθεί. Για πολλά χρόνια οι προσπάθειες αυτές είχαν ατονήσει, όμως η κρίση έθεσε εκ νέου τις προτεραιότητες».
Επιχειρώντας έναν απολογισμό, ο κ. Χρυσανθίδης σημειώνει ότι «το ιατρικό, νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό κατέβαλε τη μέγιστη δυνατή προσπάθεια. Δεδομένων των συνθηκών, της απουσίας πληροφορίας και διαθέσιμων «όπλων», ανταποκριθήκαμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο». Και καταλήγει λέγοντας πως «ήταν για όλους μας μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Επικρατούσε το άγνωστο και ό,τι συνεπάγεται αυτό σε μια κρίσιμη κατάσταση. Η κινητοποίηση όμως ήταν επίσης πρωτόγνωρη. Σίγουρα, η συσσωρευμένη γνώση που έχουμε αποκτήσει μας έχει κάνει καλύτερους».
Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»
Πηγή: www.in.gr