ΒΟΣΤΩΝΗ. Ο διευθυντής του Κέντρου Τραύματος του Γενικού Νοσοκομείου Μασαχουσέτης, γνωστό ως Mass General, και καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Harvard Δρ Γεώργιος Βέλμαχος, σε αποκλειστική συνέντευξή του στον «Εθνικό Κήρυκα» μιλάει για τα 17 Κέντρα Τραύματος που ιδρύονται στην Ελλάδα με τον σχετικό νόμο που ψηφίστηκε στις 28 Ιανουαρίου 2025.
Ο Δρ Βέλμαχος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ίδρυσή τους, ενώ είχε επισημάνει την αναγκαιότητά τους σε συνέντευξή του που παραχώρησε στον «Ε.Κ.» τον Απρίλιο του 2013, αμέσως μετά από το θανατηφόρο τρομοκρατικό πλήγμα στον Μαραθώνιο της Βοστώνης.
Η συνέντευξη του κορυφαίου ομογενή ιατρού και καθηγητή Γεωργίου Βέλμαχου έχει ως εξής:
«Εθνικός Κήρυκας»: Να ξεκινήσουμε με τις σκέψεις για την ίδρυση των 17 Κέντρων Τραύματος σε νοσοκομεία της Ελλάδος με νόμο που ψηφίστηκε στις 28 Ιανουαρίου.
Δρ Βέλμαχος: Τα 17 Κέντρα Τραύματος θα στεγάζονται μέσα σε υπάρχοντα νοσοκομεία, τα οποία επιλέχθηκαν μετά από μακροχρόνιες διαδικασίες και στη βάση αυστηρών κριτηρίων. Το Κέντρο Τραύματος δεν είναι τίτλος τιμής για ένα νοσοκομείο – είναι τίτλος ευθύνης. Τα 17 νοσοκομεία που θα στεγάσουν τα Κέντρα Τραύματος κατανοούν την ευθύνη και έχουν τη διάθεση και τις προδιαγραφές για να την υλοποιήσουν. Η κτιριακή, οργανωτική, υλικοτεχνική και κυρίως ανθρώπινη υποδομή που χρειάζεται για να δημιουργηθεί ένα Κέντρο Τραύματος είναι τεράστια. Αντίθετα με άλλους τομείς της Ιατρικής, στους οποίους μεμονωμένοι ιατροί και νοσηλευτές μπορούν να προσφέρουν πλήρη φροντίδα, το τραύμα απαιτεί την ιδανική συνεργασία πολλαπλών ειδικοτήτων και την απόλυτη σύνδεση και σύμπλευση πολλαπλών ομάδων. Σκεφτείτε τη μουσική. Οσο βιρτουόζος και να είναι ο πρώτος βιολιστής, εάν όλη η ορχήστρα με τα διαφορετικά όργανα δεν συντονίζεται αρμονικά, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΊΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΔΡ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΕΛΜΑΧΟΣ
Δυστυχώς οι γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες της πατρίδας μας δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα. Δεν είναι εφικτό -ούτε και ευκταίο- να έχει κάθε νησί ένα Κέντρο Τραύματος. Δεν είναι δυνατόν κάθε ορεινή περιοχή να καλυφθεί από άμεσα γειτνιάζοντα Κέντρα Τραύματος. Για τους λόγους αυτούς, και αποδεχόμενοι τα κενά που δημιουργούνται, διαλέξαμε νοσοκομεία που, όχι μόνον προσφέρουν την απαραίτητη υποδομή, αλλά και μπορούν να παίξουν κομβικό ρόλο στη φροντίδα των τραυματιών που μεταφέρονται από διάφορες περιοχές. Ασφαλώς χρειαζόμαστε ένα καλά οργανωμένο προνοσοκομειακό σύστημα συλλογής και μεταφοράς των τραυματιών με ασθενοφόρα, ελικόπτερα και ειδικά εκπαιδευμένους επαγγελματίες. Δουλεύουμε παράλληλα σε αυτόν τον τομέα με τον σκοπό το Εθνικό Σύστημα Τραύματος να καλύψει όλο το φάσμα της φροντίδας του τραυματία, προνοσοκομειακή, διανοσοκομειακή και μετανοσοκομειακή.
«Ε.Κ.»: Θυμάμαι στη συνέντευξη που μας είχατε παραχωρήσει τον Απρίλιο του 2013, αμέσως μετά το τρομοκρατικό πλήγμα στον Μαραθώνιο της Βοστώνης είχατε διατυπώσει την ανάγκη δημιουργίας Κέντρων Τραύματος στην Ελλάδα.
Δρ Βέλμαχος: Η βομβιστική τρομοκρατική ενέργεια του Μαραθωνίου της Βοστώνης το 2013, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην απόφασή μου να βοηθήσω την Ελλάδα για τη δημιουργία ενός Εθνικού Συστήματος Τραύματος. Για πολλά χρόνια πριν το 2013 διάβαζα τις στατιστικές των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων και τις καθημερινές περιγραφές τραγικών θανάτων στις ελληνικές εφημερίδες. Για πολλά χρόνια απορούσα πώς συνεχίζουμε να τροφοδοτούμε τις εφημερίδες με ανατριχιαστικές ιστορίες αίματος και πώς επιτρέπουμε την απώλεια τόσων ζωών, ιδιαίτερα νεαρών. Το τραύμα είναι η πρώτη αιτία θανάτου από ηλικίες 1 μέχρι 45 ετών και η αιτία αναρίθμητων αναπηριών και μακροχρόνιων επιπτώσεων. Τα τροχαία ατυχήματα, οι πτώσεις και -δυστυχώς- η διαρκώς αυξανόμενη διαπροσωπική βία αποτελούν τις κύριες αιτίες σοβαρών τραυματισμών. Σε αντίθεση με άλλους τομείς της ιατρικής, πλήρης ίαση μετά από σοβαρό τραύμα είναι απόλυτα εφικτή, εάν υπάρχει ένα οργανωμένο σύστημα. Κατά αυτόν τον τρόπο το τραύμα είναι και οικονομικά συμφέρον για ένα κράτος. Ολη η επένδυση που έχει γίνει στη θεραπεία του τραυματία επιστρέφει στον επενδυτή (κράτος), όταν ο -συνήθως νεαρός- τραυματίας θεραπεύεται πλήρως και επανεντάσσεται στο παραγωγικό δυναμικό. Για πολλά χρόνια, σε επικοινωνία με τους εκάστοτε Υπουργούς Υγείας, προσπαθούσα να πείσω τις ελληνικές κυβερνήσεις ότι χρειαζόμαστε ένα αποτελεσματικό σύστημα, αλλά ήταν δύσκολο. Ο Μαραθώνιος της Βοστώνης όμως ακούστηκε σε όλον τον κόσμο και απέδειξε πως μια μαζική τραυματική καταστροφή μπορεί να συμβεί ακόμη και σε ένα από τα πιο ειρηνικά και ασφαλή μέρη της Γης. Επίσης, απέδειξε πως ένα οργανωμένο σύστημα τραύματος κατάφερε να κρατήσει στη ζωή όλους τους τραυματίες, ανεξαρτήτως βαρύτητας και πολυπλοκότητας του τραυματισμού. Κανένας από τους εκατοντάδες τραυματίες που έφτασαν στο νοσοκομείο μας (που δέχτηκε τους πιο βαριά τραυματισμένους) αλλά και στα άλλα νοσοκομεία της Βοστώνης, δεν χάθηκε. Ολοι αυτοί οι ασθενείς περιθάλφθηκαν άμεσα από έμπειρες ομάδες τραύματος, σώθηκαν και τελικά επέστρεψαν στο κοινωνικό σύνολο. Αυτό το συμβάν έδωσε, πιστεύω, ένα μέτρο στους Ελληνες ιθύνοντες για το τι μπορούμε να δημιουργήσουμε στην Ελλάδα και από τότε το ενδιαφέρον για ένα Εθνικό Σύστημα Τραύματος πολλαπλασιάστηκε. Επί τέλους, περάσαμε από το στάδιο της Δον-Κιχωτικής ιδέας στο στάδιο της ώριμης συζήτησης με τις ελληνικές κυβερνήσεις.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΔΡ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΕΛΜΑΧΟΣ
«Ε.Κ.»: Συμβάλλατε στο τωρινό εγχείρημα και πώς;
Δρ Βέλμαχος: Η συμβολή μου στο όλο εγχείρημα ήταν καθαρά εθελοντική. Δεν υπήρξε ποτέ το παραμικρό προσωπικό όφελος. Ηθελα να προσφέρω στην πατρίδα μου την κλινική εμπειρία αρκετών δεκαετιών ως χειρουργός τραύματος στα μεγαλύτερα Κέντρα Τραύματος του Κόσμου και την οργανωτική τεχνογνωσία των 20 ετών διεύθυνσης του Κέντρου Τραύματος στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Στην πορεία μέσα στο δαίδαλο της ελληνικής πολιτικής βρήκα εξαιρετικούς υποστηρικτές και συνοδοιπόρους: τους καταπληκτικούς Ελληνες χειρουργούς Παντελή Βασιλείου και Ηλία Ντεγιάννη, οι οποίοι με την Επιτροπή Τραύματος και με άλλους διακεκριμένους Ελληνες γιατρούς, προσέφεραν πολλές ώρες εθελοντικής εργασίας προς τη δημιουργία του νομοσχεδίου -του πρώην υπουργού Υγείας (και νυν υπουργού Προστασίας του Πολίτη), Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ο οποίος κατανόησε τη σημασία του εγχειρήματος και δημιούργησε την αρχική μορφή του νομοσχεδίου- του νυν υπουργού Υγείας, Αδωνι Γεωργιάδη, και υφυπουργού Υγείας, Μάριου Θεμιστοκλέους, που επέβλεψαν το νομοσχέδιο μέχρι πέρατος και ψήφισης στο Κοινοβούλιο, του υπουργού Εθνικής Αμυνας, Νίκου Δένδια, που θεώρησε τη δημιουργία στρατιωτικού Κέντρου Τραύματος ως ζήτημα προτεραιότητας και εθνικής ασφάλειας. Εδώ πρέπει να τονίσω τη συμβολή του Ελληνικού Προξενείου της Βοστώνης υπό τη διεύθυνση του προξένου, Συμεών Τέγου. Ο κ. Τεγος υποστήριξε θερμά όλη τη διαδικασία, δημιουργώντας επαφές με την πολιτική ηγεσία και επισημαίνοντας ότι αυτό ήταν θέμα προτεραιότητας για τον Απόδημο Ελληνισμό. Κατά κάποιο τρόπο η ελληνική κοινότητα της Βοστώνης, οργανωμένη από το Προξενείο μας, έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Τραύματος στην Ελλάδα. Οπως λοιπόν σε όλες τις παρόμοιες επιτυχείς προσπάθειες, ήταν μια ολόκληρη ομάδα από οραματιστές και πραγματιστές που έφεραν εις πέρας το εγχείρημα.
«Ε.Κ.»: Σε ποια νοσοκομεία της Ελλάδος θα ιδρυθούν τέτοια Κέντρα Τραύματος;
Δρ Βέλμαχος: Τα νοσοκομεία είναι στρατηγικά τοποθετημένα σύμφωνα με τον αναμενόμενο όγκο των τραυματικών περιστατικών, τη γεωγραφική μορφολογία ώστε να καλύπτονται όσο το δυνατόν καλύτερα οι περιφέρειες και τη δυνατότητα δημιουργίας Κέντρων Τραύματος σύμφωνα με τις υπάρχουσες και τις δημιουργούμενες υποδομές. Υπάρχουν 5 Κέντρα Τραύματος στην Αττική, 3 στη Θεσσαλονίκη, 2 παιδιατρικά, και τα υπόλοιπα είναι διεσπαρμένα στην υπόλοιπη Ελλάδα. Ολα τα Κέντρα Τραύματος θα υπόκεινται σε έλεγχο από μια κεντρική επιτροπή ειδημόνων τραύματος ανά τριετία για να εξασφαλίζουν τη συνεχόμενη λειτουργία τους ως Κέντρα Τραύματος.
«Ε.Κ.»: Υπάρχουν οι ειδικοί οι οποίοι θα τα στελεχώσουν;
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΑΡΧΩΡΗΣΗ ΔΡ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΕΛΜΑΧΟΣ
Δρ Βέλμαχος: Σαν μέρος του νομοσχεδίου για το Εθνικό Σύστημα Τραύματος συμπεριλαμβάνεται η εκπαίδευση. Αυτή τη στιγμή το τραύμα δεν υπάρχει ως ιατρική εξειδίκευση. Για αυτό έχουν εξασφαλισθεί κονδύλια για να εκπαιδευθούν Ελληνες γιατροί σε μεγάλα Κέντρα Τραύματος του εξωτερικού. Η πρώτη ομάδα γιατρών έχει ήδη ολοκληρώσει αυτή την εκπαίδευση και έπονται πολλοί περισσότεροι. Οπως γίνεται σε κάθε μεταβατική περίοδο, θα υπάρξουν γιατροί με εμπειρία στο τραύμα αλλά χωρίς αποκλειστική εκπαίδευση που στην αρχή θα στελεχώσουν κάποιες από αυτές τις θέσεις. Στο μέλλον οι νέοι και άρτια εκπαιδευμένοι γιατροί θα εισέλθουν στο σύστημα. Τόσο εγώ, όσο και οι προαναφερθέντες συνάδελφοί μου στην Ελλάδα και στην Ελληνική Διασπορά, θα συνεχίσουμε να παρέχουμε βοήθεια και καθοδήγηση κατά την εκπαίδευση και ένταξη των καινούργιων ομάδων τραύματος.
«Ε.Κ.»: Εσείς θα έχετε κάποιο ρόλο στη λειτουργία τους;
Δρ Βέλμαχος: Εγώ θα συνεχίσω να συμμετέχω στην Επιτροπή Τραύματος που θα επιβλέπει και αναθεωρεί τα Κέντρα Τραύματος και θα φροντίζει για την υλοποίηση του Εθνικού Συστήματος Τραύματος. Σκοπεύω να φέρω κοντά την ακαδημαϊκή κοινότητα του Χάρβαρντ με αυτήν των Ελληνικών Πανεπιστημίων στο χώρο του τραύματος, ώστε οι καινούργιες γενιές γιατρών να εμπνευσθούν και να ενασχοληθούν με τον χώρο. Θέλω να συνεργάζομαι με την πολιτική ηγεσία, ώστε να έχουν πάντα στο νοητικό τους προσκήνιο τη σημασία αυτού του Συστήματος που θα σώσει πολλές ζωές και θα γλυτώσει ακόμη περισσότερους ανθρώπους από μόνιμες αναπηρίες. Με άλλα λόγια, θα προσπαθήσω να συνεχίσω να προσφέρω στην Ελλάδα τη γνώση και την εμπειρία μου στη θεραπεία των τραυματικών κακώσεων.
«Ε.Κ.»: Θα μπορούσαμε να πούμε ότι θα λειτουργούν με αμερικανικές προδιαγραφές και ιατρικά μηχανήματα;
Δρ Βέλμαχος: Οχι. Δεν είναι ρεαλιστικό να προσπαθήσουμε να φέρουμε την Αμερική στην Ελλάδα. Το Εθνικό Σύστημα Τραύματος της Αμερικής υπάρχει πάνω από 50 χρόνια, έχει τεράστιες οικονομικές υποδομές, είναι το αρτιότερο στον κόσμο και έχει ωριμάσει μέσα από μακροχρόνιες και επίπονες διαδικασίες δεκαετιών. Στην Ελλάδα προσαρμόσαμε το Εθνικό Σύστημα Τραύματος σε ρεαλιστικά επίπεδα παρόλο που υιοθετήσαμε τις βασικές αρχές από πιο προηγμένα συστήματα. Προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε κάτι εφικτό, όχι κάτι ιδανικό αλλά ανέφικτο. Η φιλοσοφία του καινούργιου νομοσχεδίου είναι να δημιουργηθεί ένα Σύστημα με βάση 17 Κέντρα Τραύματος, το οποίο είναι ιατρικά άρτιο και οικονομικά ανεκτό. Στα επόμενα στάδια, το Σύστημα αναμένεται να βελτιωθεί και να αναπτυχθεί καθώς οι επιτυχίες του θα το καταστήσουν αυταπόδεικτο και αναντικατάστατο.
Πηγή: www.ekirikas.com