Για έκτη συνεχόμενη χρονιά, η ομάδα των φοιτητών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (ΠΘ) iGEM Thessaly διακρίθηκε στον σημαίνοντα διεθνή φοιτητικό διαγωνισμό για τη συνθετική βιολογία International Genetically Engineered Machine (iGEM), αποσπώντας το χρυσό μετάλλιο για το ερευνητικό της έργο THAELIA. Η διεπιστημονική ομάδα περιλαμβάνει νεαρούς ερευνητές από διάφορα τμήματα του ΠΘ και το έργο της επικεντρώνεται στην ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων για την πρόληψη της βερτισιλλίωσης της ελιάς, μίας από τις πιο σοβαρές μυκητολογικές ασθένειες που πλήττουν τις ελαιοκαλλιέργειες.
Να σημειωθεί ότι, με αφορμή τα παραπάνω, οι φοιτητές επισκέφθηκαν τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Δημήτρη Κουρέτα, προκειμένου να τον ευχαριστήσουν για την οικονομική ενίσχυση της περιφέρειας, η οποία συνέβαλε καθοριστικά στη μετακίνηση και στη διαμονή των μελών της ομάδας στο Παρίσι, όπου πραγματοποιήθηκε ο διαγωνισμός.
Εκτός από το χρυσό μετάλλιο, η iGEM Thessaly είναι η πρώτη ελληνική ομάδα που κατακτά ειδικό βραβείο στον τομέα της Γενικής Συνθετικής Βιολογίας (General Biological Engineering). Η ομάδα διακρίθηκε ως η καλύτερη στην κατηγορία «Νέο Μοριακό Συστατικό» (Best New Basic Part), καθώς κατάφερε να ερευνήσει και να αναπτύξει ένα μοριακό συστατικό/εργαλείο (υποκινητή) που δεν είχε παρουσιαστεί ξανά στον διαγωνισμό. Συνεχίζοντας τις διακρίσεις, το έργο της ομάδας απέσπασε υποψηφιότητα για το καλύτερο ερευνητικό έργο στις κατηγορίες «Γεωπονία» (Agriculture) και «Εκπαίδευση» (Education).
Στην Ελλάδα, η ελιά συνιστά πυλώνα της διατροφής μας και της οικονομίας μας, αποτελώντας περίπου το 79% της συνολικής γης. Στη Θεσσαλία, το 5,8% της περιοχής καταλαμβάνεται από ελαιόδεντρα. Παρά την εκτεταμένη καλλιέργειά τους, τα ελαιόδεντρα προσβάλλονται συχνά από διάφορους μικροοργανισμούς, οι οποίοι επηρεάζουν την παραγωγικότητά τους. Ένας τέτοιος μικροοργανισμός είναι και ο μύκητας Verticillium dahliae. Η ασθένεια αποτελεί επί του παρόντος την πιο σοβαρή απειλή για την καλλιέργεια ελαιολάδου, σε παγκόσμιο επίπεδο, με σοβαρές συνέπειες για τους καλλιεργητές.
Τρόποι αντιμετώπισης της βερτισιλλίωσης
Σύμφωνα με όσα υποστήριξαν στην «ΥΧ» οι φοιτητές της ομάδας, «χαρακτηριστικά συμπτώματα της βερτισιλλίωσης είναι ο μεταχρωματισμός των φύλλων, η ξήρανση, η φυλλόπτωση και οι ημιπληγίες. Προσβάλλει νεαρά δέντρα και πολλές φορές τα νεκρώνει, ενώ στα μεγαλύτερα προκαλεί ημιπληγίες και σπανιότερα αποπληξίες».
Όπως επισημαίνουν οι φοιτητές, οι βασικοί τρόποι αντιμετώπισης της ασθένειας είναι οι σωστές καλλιεργητικές τεχνικές και οι ανθεκτικές ποικιλίες. Πιο αναλυτικά, συνιστάται:
- Χρήση υγιών δενδρυλλίων για την εγκατάσταση ενός νέου δενδροκομείου.
- Αμειψισπορά (η επιτυχία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες).
- Χρήση φυτών εμβολιασμένων σε ανθεκτικά υποκείμενα.
- Αποφυγή φυτέματος εκεί όπου προηγήθηκαν ευπαθή στην ασθένεια φυτά, καθώς και συγκαλλιέργειας ή γειτνιάσεως με άλλα ευπαθή φυτά.
- Αποφυγή μεταφοράς χώματος για οποιονδήποτε λόγο από μολυσμένα σε υγιή ελαιόδεντρα.
- Άρδευση με σταγόνες και αποφυγή κατακλύσεως ή αυλακιών.
- Αποφυγή οργωμάτων.
- Καταστροφή υπολειμμάτων προηγούμενης καλλιέργειας όπου θα μπορούσε το παθογόνο να επιβιώσει.
- Χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού.
- Αποφυγή δημιουργίας πληγών με καλλιεργητικά εργαλεία στην περιοχή του λαιμού και των ριζών.
- Αποφυγή καλλιέργειας σε εδάφη όπου ευνοείται το παθογόνο (ουδέτερο προς αλκαλικό pH) ή διόρθωση του pH με κατάλληλη λίπανση.
- Λήψη μέτρων υγιεινής για την αποφυγή μετάδοσης του παθογόνου (π.χ. καθαρισμός και απολύμανση γεωργικών μηχανημάτων και εργαλείων).
- Εφαρμογή ηλιοαπολύμανσης με διαφανή φύλλα πολυαιθυλενίου.
Λύση
Η λύση που προτείνει η διεπιστημονική ομάδα είναι η σιώπηση γονιδίων που είναι κρίσιμα για την επιβίωση του Verticillium dahliae, διασφαλίζοντας με αποτελεσματικό τρόπο ότι το παθογόνο δεν θα μπορεί να επιζήσει. Η εφαρμογή που προτείνουν οι φοιτητές είναι για τις κρίσιμες περιόδους, όταν τα ελαιόδεντρα είναι πιο ευάλωτα, και συγκεκριμένα την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Σε αυτές τις εποχές, το Verticillium είναι πιο διαδεδομένο, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και υγρασίας που ευνοούν την ανάπτυξη του παθογόνου. Προσαρμόζοντας το σκεύασμα σε αυτές τις κρίσιμες περιόδους, οι φοιτητές στοχεύουν να παρέχουν ισχυρή προστασία στα ελαιόδεντρα που βρίσκονται υπό την απειλή του Verticillium.
Εν κατακλείδι, το καινοτόμο σύστημα της iGEM Thessaly 2024 παρουσιάζει μια αποτελεσματική λύση για την καταπολέμηση ενός μύκητα που δεν αντιμετωπίζεται με τις μεθόδους που υπάρχουν ήδη. Εξασφαλίζεται η προστασία της βιοποικιλότητας, χωρίς να βλάπτει τα φυτά, την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον. Επίσης, η προσέγγιση είναι οικονομικά αποδοτική.
Πηγή: www.ypaithros.gr