Το Πρωτόκολλο του Κιότο τέθηκε σε ισχύ την 7η πρωϊνή της 16ης Φεβρουαρίου 2005. Πρόκειται για μία φιλόδοξη όσο και περίπλοκη συμφωνία 141 χωρών (ανάμεσά τους και η Ελλάδα), με δεσμευτικό χαρακτήρα, που στοχεύει στην αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου και της κλιματικής αλλαγής. Πήρε το όνομά του από την παλιά πρωτεύουσα της Ιαπωνίας Κιότο, όπου υπογράφτηκε το 1997 και προέκυψε από τη Διεθνή Σύμβαση για την κλιματική αλλαγή, που είχε υπογραφεί στη Διάσκεψη του Ρίο το 1992.
Οι προβλέψεις
Τι προβλέπει το Πρωτόκολλο και ποια τα καθήκοντα των χωρών που συμμετέχουν; Το βάρος πέφτει κυρίως στις βιομηχανικές χώρες, οι οποίες θα πρέπει να μειώσουν υποχρεωτικά τους 6 βασικούς ρύπους (διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, πρωτοξείδιο του αζώτου, υδροφθοράνθρακες, υπερφθοριωμένοι υδρογονάνθρακες και εξαφθοριούχο θείο), που συνθέτουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και κυρίως το διοξείδιο του άνθρακα κατά 5,2% ως το 2012, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.
Οι ρυπαντές αυτοί σχηματίζουν ένα είδος φράγματος που καλύπτει τη Γη και λειτουργεί σαν τη γυάλινη οροφή του θερμοκηπίου. Το φράγμα αυτό επιτρέπει την είσοδο της ηλιακής ακτινοβολίας, αλλά αποτρέπει τη διαφυγή θερμικής ακτινοβολίας προς το διάστημα, με αποτέλεσμα να συμβάλει στην αύξηση της μέσης ατμοσφαιρικής θερμοκρασίας. Αυτό είναι με λίγα λόγια το «Φαινόμενο του Θερμοκηπίου», που τόσος λόγος γίνεται γι’ αυτό τα τελευταία χρόνια.
Όσες χώρες δεν μπορέσουν να πραγματοποιήσουν τους στόχους του Πρωτοκόλλου, έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν σ’ ένα ιδιότυπο «χρηματιστήριο ρύπων». Αντί να μειώσουν τις δικές τους εκπομπές, μπορεί να χρηματοδοτήσουν προγράμματα για τη μείωση των εκπομπών σε αναπτυσσόμενες χώρες ή εάν έχουν ξεπεράσει το όριο να «πουλήσουν» το επιπλέον δικαίωμα ρύπανσης σε άλλη χώρα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες λάμπουν δια της απουσίας τους από το Πρωτόκολλο του Κιότο. Ο μεγαλύτερος ρυπαντής του κόσμου αποχώρησε το 2001, όταν ο πρόεδρος Μπους αμφισβήτησε την επιστημονική βασιμότητα του Φαινομένου του Θερμοκηπίου, θεωρώντας τη συνθήκη, πολύ ακριβή για την αμερικανική οικονομία. Χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ, όμως, το Πρωτόκολλο του Κιότο, δεν έχει και πολλές ελπίδες επιβίωσης, ισχυρίζονται οι σκεπτικιστές.
Για την Ελλάδα, αντίθετα με τις βιομηχανικές χώρες, η συμφωνία προέβλεπε την αύξηση των ρύπων κατά 25% έως το 2012. Όμως, η χώρα μας είχε ξεπεράσει το πλαφόν αυτό ήδη από το 2002. Αυτό σήμαινε ότι, αν δεν λαμβάνονταν επείγοντα μέτρα, η χώρα μας θα αντιμετώπιζε μια σειρά από κυρώσεις, όπως και οι ανεπτυγμένες χώρες που δεν θα πιάσουν τους στόχους τους.
Ο μεγαλύτερος ρυπαντής στην Ελλάδα εξακολουθούσε να παραμένει η ΔΕΗ. Η ενεργειακή υπερδύναμη της χώρας εξαρτούσε ακόμη την παραγωγή της από τα ορυκτά καύσιμα που θεωρούνται ιδιαιτέρως ρυπογόνα.
Η παράταση και αντικατάσταση της Συνθήκης
Στη 18η Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών (COP18), που πραγματοποιήθηκε στο Ντόχα του Κατάρ το 2012, οι αντιπρόσωποι συμφώνησαν να παρατείνουν το Πρωτόκολλο του Κιότο μέχρι το 2020. Επαναβεβαίωσαν επίσης τη δέσμευσή τους από την COP17, που είχε πραγματοποιηθεί στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής το 2011, να δημιουργηθεί μια νέα, συνολική, νομικά δεσμευτική κλιματική συμφωνία μέχρι το 2015, η οποία θα απαιτούσε από τις χώρες που εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου—συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων εκπομπών, όπως η Κίνα, η Ινδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες—να περιορίσουν και να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου. Η νέα συμφωνία, προγραμματισμένη να εφαρμοστεί το 2020, θα αντικαθιστούσε πλήρως το Πρωτόκολλο του Κιότο.
Έπειτα από μια σειρά διασκέψεων γεμάτες διαφωνίες, οι αντιπρόσωποι στην 21η Διάσκεψη των Συμβαλλομένων Μερών (COP21), που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι της Γαλλίας το 2015, υπέγραψαν μια παγκόσμια, αλλά μη δεσμευτική συμφωνία για τον περιορισμό της αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του κόσμου σε όχι περισσότερο από 2°C πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής. Η ιστορική αυτή συμφωνία, που υπεγράφη από τα 196 συμβαλλόμενα κράτη της Σύμβασης-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), αντικατέστησε ουσιαστικά το Πρωτόκολλο του Κιότο. Επίσης, προβλέπει μια ανασκόπηση της προόδου κάθε πέντε χρόνια και την ανάπτυξη ενός ταμείου ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2020—το οποίο θα ανανεώνεται ετησίως—για να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να υιοθετήσουν τεχνολογίες που δεν παράγουν αέρια του θερμοκηπίου.
Πηγή: www.sansimera.gr